Prif nodwedd y gronfa hon yw'r dyddiad, mis neu'r flwyddyn penodol sydd yn sail i'ch cofnod. Mae'r tywydd wrth gwrs yn rhywbeth sydd yn digwydd "rwan", pryd bynnag yw neu oedd "rwan" i'r cofnodwr gwreiddiol; y bore yma efallai, diwrnod arbennig yn eich plentyndod, neu sylw mewn dyddiadur dwy ganrif yn ôl yn sir Feirionnydd.... efallai. Neu efallai bod cysylltiad y sylw a'r tywydd yn ymddangosiadol wan iawn: tylluan wen yn hela am dri o'r gloch y prynhawn ar ddyddiad arbennig o Chwefror; clywed y gog yn canu ddiwedd mis Mawrth; teilo cae at datws ddechrau’r gwanwyn. Tywydd....? efallai! Ffenoleg...? yn bendant.
Mae'r Tywyddiadur yn rhyngweithiol - hynny yw, mi allwch rhoi gwybodaeth i fewn iddo, neu chael gwybodaeth allan. Y cam cyntaf y byddwch yn cymryd wrth fentro ar y dudalen hon felly fydd dewis pa un rydych am ei wneud.... Chwilio ynteu Mewnbynnu (blychod chwilio ar y chwith mewn glas, blychod mewnbynnu ar y dde mewn coch).
(Ewch i’r gwaelod am ganllawiau cychwynnol).
CHWILIO: Chi biau’r dewis: mis neu gyfnod arbennig efallai, blwyddyn, gair (neu ddau air), neu ddiwrnod penodol (treiwch ddyddiad eich pen-blwydd). Cewch wneud cyfuniad o rhain.
MEWNBYNNU: Trwy fewnbynnu cewch ychwanegu at y gronfa a chreu adnodd mwy cynhwysfawr fyth i ymchwilwyr fel chi. Dim ond tri amod sydd ar eich cofnod: ei fod yn cynnwys rhyw fath o ddyddiad, lleoliad (bras neu fanwl), a bod y cofnod rhywfodd yn gysylltiedig â’r amgylchedd.
| 0/12/1693 | |||||||||||||||||
| Harlech | |||||||||||||||||
| llythyrau Edward Llwyd yn Britannia, Camden 1722 | |||||||||||||||||
[tybiedig Rhag 1693 ymlaen am 8 mis o leiaf] We must not here forget to transmit to Posterity some account of that prodigious fire or kindled exhalation which annoy`d this neighbourhood some years since. There is already a short relation of it, published in the Philosophical Transactions, in a Letter from my above-mention`d Friend [Llythyr Rhif. 208. Mr Jones, Ion 20. 1694]; but those pieces coming to few hands, I shall make bold to insert it here, with some additions:
Sir, THIS Letter contains no answer to your Queries about the Locusts, for I am wholly intent at present upon giving you the best account I can, of a most dismal and prodigious accident at Harlech in this County, the beginning of these Holidays. It is of the unaccountable firing of sixteen Ricks of Hay, and two Barns, whereof one was full of Corn, the other of Hay. I call it unaccountable, because it is evident they were not burnt by common fire, but by a kin¬dled exhalation which was often seen to come from the Sea. Of the duration whereof I cannot at present give you any certain account, but am satisfied it lasted at least a fortnight or three weeks; and annoy`d the Country as well by poisoning their Grass, as firing the Hay, for the space of a mile or thereabouts. Such as have seen the fire, say it was a blue weak flame, easily extinguished, and that it did not the least harm to any of the men who interpos`d their endeavours to save the Hay, tho` they ventur`d (perceiving it different from the common fire) not only close to it, but sometimes into it. All the damage that was sustain`d, happen`d constantly in the night. I have enclos`d a catalogue of such as I have receiv`d certain Information of; and have nothing to add, but that there are three small Tenements in the same neighbourhood (call`d Tydhin Sion Wyn) the Grass of which was so infected, that it absolutely kill`d all manner of Cattle that fed upon it. The Grass has been infectious these three years, but not throughly fatal till this last. Pray send me with all convenient speed, your friend`s thoughts, and your own, of the causes, and, if possible, also the remedy, of this surprising Phaenomenon, &c.
Thus, far, Mr. Jones`s account of this surprizing and unparallel`d Meteor; since which time, I receiv`d information from him and others, that it continu`d several months longer. It did no great damage by consuming the Hay and Corn, besides those of some particular persons; but the Grass, or Air, or both, were so infected with it, that there was all the while a great mortality of Cattle,Horses,Sheep, Goats, &c. For a long time they could not trace this fire any further than from the adjoyning Sea-shores: but afterwards those who watch`d it (as some did continua[ll]y) discover`d that it cross`d a part of the Sea, from a place call`d Morva bychan in Caernarvonshire, distant from Harlech about eight or nine miles, which is describ`d to be a Bay both sandy and marshy. That winter, it appear`d much more frequently than in the following summer: for whereas they saw it than almost every night [sic], it was not observ`d in the summer, above one or two nights in a week; and that (which if true, is very observable) about the same distance of time, happening generally on Saturday or Sunday nights: but afterwards it was seen much oftner. They add, that it was seen on stormy as well as calm nights, and all weathers alike; but that any great noise, such as the sounding of Horns, the discharge of Guns, &c. did repel or extinguish it; by which means it was suppos`d they sav`d several Ricks of Hay and Corn; for it scarce fir`d any thing else.
This phaenomenon, I presume, is wholly new and unheard of; no Historian or Philosopher describing any such Meteor; for we never read that any of those fiery Exhalations distinguish`d by the several names of Ignis fatuus, Ignis lambens, Scintillae Volantes, &c. have had such effe?ts, as thus to poison the Air or Grass, so as to render it infectious and mortal to all sorts of Cattle. Moreover, we have no examples of any fires of this kind, that were of such consistence as to kindle Hay or Corn, to consume Barns and Houses, &c. Nor are there any de¬scrib`d to move so regularly as this, which se¬veral observ`d to proceed constantly to and from the same places for the space of at least eight months. Wherefore seeing the effects are altogether strange and unusual, they who would account for it, must search out some causes no less extraordinary. But in regard that that may not be done (if at all) without making observations for some time upon the place; we mušt content ourselves with a bare relation of the matter of fact. I must confess, that upon the first hearing of this murrain amongst all sorts of Cattle, I suspected that those Locusts that arriv`d in this Country about ,two months before, might occasion it, by an infection of the Air; proceeding partly from the corruption of those that landed, and did not long survive in this cold Country; and partly of a far greater number which I suppos`d were drown`d in their voyage, and cast upon these Coasts. For though I know not, whether any have been so curious as to search the Sea-weeds for them in this County, yet I am inform`d that a Gentleman accidentally observ`d some [789-790] quantity of them on the shores of Caernarvonshire near Aber-Dâran; and that others have been seen on the Sands of the Severn-Sea. Now that a considerable quantity of these Creatures being drown`d in the Sea, and afterwards cast ashore, will cause a Pestilence, we have many instances in Authors [V. Tho. Moufeti Theatrum Insectorum p.123]; and particularly one that happen`d in the year 1374, when there was a great mortality of Men and Cattle, on the Coašts of France, occasion`d byLocusts drown`d in our English Chanel, and cast upon their shores [Otho Frisingensis]. But whether such a contagious vapour, meeting with a viscous exhalation, in a moorish Bay, will kindle; and so perform in some measure, such a devastation of Hay and Corn, as the living Creatures would do (where we may also note that Pliny says of them, I muita contactu adurunt, i.e. they burn many things by the touch,) I must recommend to farther consideration. I know there are many things might be objected, and particularly the duration of this fire; but men are naturally so fond of their own conjectures, that sometimes they cannot conceal them, though they are not themselves fully satisfy`d.
|
| 16/9/1744 | |||||||||||||||||
| Abermaw | |||||||||||||||||
| Additional letters Morrisiaid Mon | |||||||||||||||||
Aberystwyth Sept 26 1744 Eich llythyr Saesneg o Abermaw yr hwn a ysgrifennwyd amwn I ers blwyddyn y Rhew Mawr [1743?] o blegid nid oedd na Dydd na Blwyddyn ynddo LM > W Vaughan
|
| 13/9/1750 | |||||||||||||||||
| C. Gybi | |||||||||||||||||
| Casgliad Llythyrau Morrisiaid Mon | |||||||||||||||||
Anwyl Frawd,?Ce's eich llythyr or 8d. Mae'n dda cael clywed eich bod yn iachus, diolch am dipyn o hanes y Bibl, etc. Wfft i'r arian a dalasoch am helcyd y corn carw m?r yna ! A villainous place indeed ! I thought the Captain would have been more reasonable in his freight. Gadewch iddo, cynt y cyferfydd dau ddyn na dau fynydd. If the liquor about the sampler turns moldy, you must boil strong pickle, viz., salt and water, and add when it's a little cold the same quantity of white wine vinegar, so cover the plant with the liquor ; we eat 'em sometimes chopt small and mixt with melted butter with mutton, which is seldom eaten here without 'em. Sometimes brought to the table upon a saucer and chopt by the eater as you do capers or other pickles ; if you design to keep 'em long you should pour some melted suet upon 'em to keep off the air. Dyna i chwi'r tu arall fil am naw swllt ar y Failies 13 medi 1750
|
| 7/9/1757 | |||||||||||||||||
| llundain | |||||||||||||||||
| Llythyrau Morrisiaid Mon | |||||||||||||||||
"dyma hin baradwysaidd?pryfaid cochion a elwir yn bugs yn fy mhigo'r nos. Gwrachod y twcca are called by some church bugs..they are a very great plague,,,odd that they are not to be seen in airy countrys [sic] like Wales but common in Spain?the weather is so hot I can write no more llythyr Llewelyn Morris
|
| 0/1/1764 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
The vast rains ceased with us much about the same time as with you, and since we have had delicate weather. Mr Barker who has measured the rain for more than 30 years, says, in a late letter, that more has fallen this year [1768?] than in any he ever attended to; though, from July 1763 to January 1764, more fell than in any seven months of this year [llythyr dyddiedig 2 Ionawr 1769]
|
| 0/0/1766 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
A cross-bill (loxia curvirostra) was killed last year [1766] in this neighbourhood [llythyr dyddiedig 9 Medi 1767]
|
| 21/8/1767 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White | |||||||||||||||||
The last swift I observed was about twenty-first August; it was a straggler. [Llythyr dyddiedig 9 Medi 1767]
|
| 8/9/1767 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
The house-martins have eggs still, and squab young [Medi 9 -1]. The last swift I observed was about twenty-first August; it was a straggler. [Llythyr dyddiedig 9 Medi 1767]
|
| 0/0/1768 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
The vast rains ceased with us much about the same time as with you, and since we have had delicate weather. Mr Barker who has measured the rain for more than 30 years, says, in a late letter, that more has fallen this year [1768?] than in any he ever attended to; though, from July 1763 to January 1764, more fell than in any seven months of this year [llythyr dyddiedig 2 Ionawr 1769]
|
| 16/4/1768 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
The grasshopper lark began his sibilous note in my fields last Saturday [16 Ebr 1768]. Nothing could be more amusing than the whisper of this little bird.... [llythyr dyddiedig 18 Ebrill (Llun) 1768]
|
| 0/12/1770 | |||||||||||||||||
| Swydd Rutland | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
There fell in the county of Rutland, in three weeks of this present [Rhagfyr 1770] very wet weather, seven inches and a half of rain, which is more than has fallen in any three weeks for these thirty years past in that part of the world. A mean quantity in that county for one year is twenty inches and a half. [llythyr dyddiedig Rhagfyr 20 1770].
|
| 0/0/1774 | |||||||||||||||||
| Selborne | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
House-martins came remarkably late this year both in Hampshire and Devonshire: is this circumstance for against either hiding on migration? [llythyr dyddiedig 2 Medi 1774]
|
| 0/0/1774 | |||||||||||||||||
| Hampshire a Dyfnaint | |||||||||||||||||
| Gilbert White: The Natural History and Antiquities of Selborne 1813 FACSIMILE The Ray Society 1993 | |||||||||||||||||
House-martins came remarkably late this year both in Hampshire and Devonshire: is this circumstance for against either hiding on migration? [llythyr dyddiedig 2 Medi 1774]
|
| 9/11/1778 | |||||||||||||||||
| Selborne, Hampshire | |||||||||||||||||
| Llythyr Gilbert White (The Natural History of Selborne) | |||||||||||||||||
Cornish choughs abound, and breed on Beechy Head, and on the cliffs of the Sussex coast
|
| 0/0/1781 | |||||||||||||||||
| Llanuwchllyn | |||||||||||||||||
| Y Casglwr 131 (2021) | |||||||||||||||||
|
Bu llif mawr ddiwrnod Ffair Lian: Lianuwchilyn, 1781, yn allweddol i hanes Cymru. Cofnodwyd y digwyddiad mewn llythyr gan Sally Jones o'r Bala at et darpar Cyr Thomas Charles (darllenwch y cyfan yng nghofiant Thomas Charles). Dyry Sally Jones ddisgrifiad manwl o'r argyfwng y bu ynddo pan sgubwyd pont y Pandy i ffwrdd gan y Ilif. Funudau ynghynt gwrthododd el merlen groesi'r bont. Pe bai Sally Jones wedi boddi ni fyddai Thomas Charles wedi dod Bala! Oes y fath beth yn bod a rhagluniaeth?
|
| 20/6/1781 | |||||||||||||||||
| Llanuwchllyn | |||||||||||||||||
| Y Casglwr 131 (2021) | |||||||||||||||||
|
Bu llif mawr ddiwrnod Ffair Llan [20 Mehefin mae'n debyg?]: Lianuwchllyn, 1781, yn allweddol i hanes Cymru. Cofnodwyd y digwyddiad mewn llythyr gan Sally Jones o'r Bala at ei darpar wr Thomas Charles (darllenwch y cyfan yng nghofiant Thomas Charles). Dyry Sally Jones ddisgrifiad manwl o'r argyfwng y bu ynddo pan sgubwyd pont y Pandy i ffwrdd gan y Ilif. Funudau ynghynt gwrthododd ei merlen groesi'r bont. Pe bai Sally Jones wedi boddi ni fyddai Thomas Charles wedi dod i'r Bala! Oes y fath beth yn bod a rhagluniaeth?
|
| 20/7/1781 | |||||||||||||||||
| Cwm Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Iwan Williams FB a Brenda Griffiths | |||||||||||||||||
|
Dyma ffrwyth ymchwil deuluol gan IGW o’r digwyddiad (mae gan Gwyn lawer mwy meddai): Ar Fehefin 20 1781 torrodd un o’r stormydd mwyaf o fellt a tharanau dros Fwlch-y-Groes nad oedd neb byw yn cofio eu tebyg. Roedd rhieni Evan Davies, Ty Mawr, Penantlliw Bach, yn byw yn Nhan-y-bwlch, Cynllwyd, ac wedi mynd i Ffair y Llan. Daethant adref yng nghwmni John Richard a’r wraig, Brynmelyn - rhieni “J.R. Jones Ramoth”. Ymhen ychydig funudau wedi iddynt groesi Pont y Pandy rhuthrodd y llifeiriant mwyaf ofnadwy ac ysgubo’r bont yr oeddynt newydd ei chroesi. Cafwyd cymaint o ryferthwy nes chwalu 5 pont arall, 17 o dai a’u cynnwys, boddi deg o wartheg a nifer fawr o ddefaid. Difethwyd y cnydau. Gwasgarwyd a diwreiddiwyd meini mawrion a phentyrwyd rhai ar ei gilydd. Yr oedd hen wraig y Ceunant Uchaf yn orweddiog yn ei gwely ac ni welwyd mohoni byth wedyn. Mewn ty arall roedd tair chwaer yn gorwedd yn eu gwely. Trawyd yr un oedd yn y canol gan fellten ac fe’i lladdwyd hi yn y fan. Iwan Gwyn Williams Ymchwil teuluol gan fodryb i mi sydd yma (meddai Gwyn). Canlyniad y llif mawr hwn a barodd i Evan Evans ddod i godi pontydd newydd yn yr ardal (mae Evan Evans yn hen-hen-hen-hen-hen daid i mi !). Dyma ddywed Beryl Griffiths: "Cytuno mai Pont y Pandy ydi hon. Roedd gen innau blât hefo'r un llun ond yn anffodus fe lwyddodd y plant, trwy rhyw chwarae gwirion, i'w thorri, mi allwn fod wedi crio! Mi fyddwn i'n meddwl mai'r bont newydd sydd yn y llun, go brin bod y llun yn un cyn 1781 pan aeth y bont i ffwrdd -mae gan Sally Jones, cariad Thomas Charles ar y pryd, ei wraig yn ddiweddarach, ddisgrifiad manwl o'r digwyddiad mewn llythyr. Mae wedi ei gyhoeddi yng Nghofiant J R Jones Ramoth." Roedd hanes y llif mawr yn fyw gan fy nain, oedd yn ddisgynydd i'r ddau o Dan-y-bwlch, sydd jyst islaw Bwlch-y-groes lle torrodd y storm, ei nain hi, (neu hen-nain o bosib) yn fabi yno ar y pryd. Beryl Groffiths
|
| 0/1/1782 | |||||||||||||||||
| Olney, Swydd Buckingham | |||||||||||||||||
| Malpas, Simon (2000): William Cowper. The Centenary Letters. Carcanet | |||||||||||||||||
No winter [1781-82] since we knew Olney has kept us more confined than the present. We have not more than three times escaped into the fields since last autumn. Man, a changeable creature in himself, seems to subsist best in a state of variety, as his proper element – a melancholy man, at least, is apt to grow sadly weary of the same walks, and the same pales, and to find that the same scene will suggest the same thoughts perpetually. [Llythyr i`r Parch John Newton dyddiedig 2 Chwefror 1782]
|
| 0/6/1783 | |||||||||||||||||
| Olney | |||||||||||||||||
| The Life of William Cowper: letters 1765-1783 (Google Books) | |||||||||||||||||
[Llythyr dyddiedig 19 Mehefin 1783]. The summer is passing away, and hitherto has hardly been either seen or felt. Perpetual clouds intercept the influence of the sun, and for the most part there is an autumnal coldness in the weather, though we are almost upon the eve of the longest day.
|
| 0/6/1783 | |||||||||||||||||
| Olney | |||||||||||||||||
| The Life of William Cowper: letters 1765-1783 (Google Books) | |||||||||||||||||
[Llythyr dyddiedig 13 Mehefin 1783]. The fogs I mentioned in my last still continue, though till yesterday the earth was as dry as intense heat could make it. The sun continues to rise and set without his rays, and hardly shines at noon, even in a cloudless sky. At eleven last night the moon was a dull red, she was nearly at her highest elevation, and had the colour of heated brick. She would naturally, I know, have such an appearance looking through a misty atmosphere; but that such an atmosphere should obtain for so long a time, and in a country where it has not happened in my remembrance even in the winter, is rather remarkable. We have had more thunder storms than have consisted well with the peace of the fearful maidens in Olney, though not so many as have happened in places at no great distance, nor so violent. Yesterday morning, however, at seven o`clock, two fireballs burst either in the steeple or close to it. William Andrews saw them meet at that point, and immediately after saw such a smoke issue from the apertures in the steeple as soon rendered it invisible: the noise of the explosion surpassed all the noises I ever heard—you would have thought that a thousand sledge-hammers were battering great stones to powder, all in the same instant. The weather is still as hot, and the air as full of vapour, as if there had been neither rain nor thunder all the summer.
|
| 0/9/1783 | |||||||||||||||||
| Olney, Swydd Buckingham | |||||||||||||||||
| Simon Malpas ed. (2000) William Cowper The Centenary Letters. Carcanet Books | |||||||||||||||||
[Llythyr i William Unwin dyddiedig 29 Medi 1783] We are sorry that you and your household partake so largely of the ill-effects of this unhealthy season. You are happy however in having hitherto escaped the epidemic fever, which has prevailed much in this part of the kingdom, and carried many off. Your mother and I are well.... The cattle in the fields show evident symptoms of lassitude and disgust in an unpleasant season: and we, their lords and masters, are constrained to sympathise with them: ... While he [the sagacious investigator of nature] is accounting for the origin of the winds, he has no leisure to attend to their influence upon himself: and while he considers what the sun is made of, forget that he has not shone for a month.
|
| 10/11/1787 | |||||||||||||||||
| Olney, Swydd Buckingham | |||||||||||||||||
| Simon Malpas ed. (2000) William Cowper The Centenary Letters. Carcanet Books | |||||||||||||||||
Mrs Throckmorton carries is tomorrow in her chaise to Chicheley. The event however must be supposed to depend on elements, at least on the state of the atmosphere, which is [llythyr dyddiedig 10 Tach 1787] turbulent beyond measure. Yesterday it thundered, last night it lightened, and at three this morning I saw the sky as red as a city in flames could have made it. I have a leech in a bottle that foretells all these properties and convulsions of nature: no not as you will naturally conjecture..... Suffice it to say, that no change of weather surprises him, and that in point of the earliest and most accurate intelligence, he is worth all the barometers in the world. None of them all indeed can make the least pretence to foretell thunder – a species of capacity of which he is given the most unequivocal evidence. I gave but sixpence for him, which is a grote more than the market price, though he is in fact, or rather would be, if leeches were not found in every ditch, an invaluable acquisition.
|
| 0/12/1788 | |||||||||||||||||
| Garth Meilo, Dinbych | |||||||||||||||||
| British Birds: Awst 1908 | |||||||||||||||||
THE following extract from a letter...should prove of interest because it refers to one of the first Waxwings recorded as visiting this country,and it is remarkable that the specimen, although now 120 years old, should still be in good condition. Mr. R.D. Roberts [awdur llythyr] writes:" The quotation in your 'Vertebrate Fauna of North Wales' from Pennant's ' British Zoology,' under the heading ' Waxwing ' is interesting to me in as much as the bird referred to is in my possession, and though shot in 1788 is in perfect condition. The account on the back of the case being nearly illegible through age I recently had copies printed, and enclose one." The label reads as follows: Bohemian Chatterer or Waxwing. (Bombycilla Garrula.) Kill'd during the cold Frost in December, 1788, at Garth Meilio [GARTHMEILO], in the County of Denbigh, by Mr. William Dod, of Edge, in Cheshire. It was perching in one of the Fir Trees in the Avenue to the House.
British Birds: Awst 1908
|
| 31/7/1794 | |||||||||||||||||
| Aberdyfi | |||||||||||||||||
| Hucks, J. (1794) A Pedestrian Tour through North Wales (Google Books) | |||||||||||||||||
[Llythyr dyddiedig 29 Gorffennaf 1794, yr hanesyn isod tua diwedd y cyfnod yn y llythyr (y nesaf ar yr 2 Awst), felly tua 31 Gorffennaf 1794 oedd y storm] We left Towen (which is about a mile from the sea), yefterday morning, for there is nothing particularly attracting in that place, or captivating to the eye of a stranger. It was our intention to have reached Aberistwith last evening, but were obliged to take shelter from the fury of a storm, in a solitary house, not far from the ferry at Aberdovy, where we were detained much against our inclinations the whole night; but we have happily arrived here [Aberstwyth] this morning without any further obstacles.
|
| 2/8/1794 | |||||||||||||||||
| Aberystwyth | |||||||||||||||||
| Hucks, J. (1794) A Pedestrian Tour through North Wales (Google Books) | |||||||||||||||||
[yr hanesyn cyntaf mewn llythyr dyddiedig 2 Awst 1794] ...I find I shall be detained here until the morning, the weather proving too rough for the passage boat to venture with their cargo of live and dead stock..
|
| 0/0/1816 | |||||||||||||||||
| Pennantlliw, Llanuwchllyn | |||||||||||||||||
| Hunangofiant Ap Fychan (Robert Thomas) | |||||||||||||||||
Yn fuan wedi terfyn rhyfel Ffrainc [yn 1815, felly 1816+, hyd 1819 meddai'r gohebydd Gwawr Morris]...yr oedd hanner pecaid o flawd ceirch yn costio i ni ddeg swllt a chwe cheiniog; felly prin y gallem gael bara, heb son am enllyn [rhywbeth i'w fwyta gyda'r bara], gan y drudaniaeth [cyflwr o brinder]. Buom am un pythefnos heb un tamaid o fara, caws, ymenyn, cig na chloron. Digwyddodd i ni gael ychydig o faip, a berwai ein mam y rhai hynny mewn dwfr, ac a'u rhoddai i ni i'w bwyta gyda y dwfr y berwesid hwynt ynddo, ac nid oedd ganddi ddim oedd wel iddi ei hun, er bod un bychan yn sugno ei bron ar y pryd...O'r diwedd, cymerwyd fy nhad a'm mam, a'r teulu oll, yn afiach gan glefyd trwm..a bu'n rhaid cael cymorth plwyfol.
[diolch i Gwawr Morris, Llanuwchllyn am y cofnod mewn llythyr dyddiedig 18 Tach 2011. Tynnodd sylw at effeithiau Tambora yn cyswllt (Llenor a gweinidog Cymreig o ardal Penllyn, Gwynedd, oedd Robert Thomas, enw barddol Ap Vychan neu Ap Fychan (11 Awst 1809 – 23 Ebrill 1880). Ganed Ap Vychan (sic) mewn bwthyn wrth waelod Pennant-Lliw ym mhlwyf Llanuwchllyn. Tyfodd i fyny mewn amgylchiadau caled iawn.)]
|
| 6/4/1820 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd iau Diwrnod teg. Y Meibion yn llyfnu yn y Caecanol a’r Gelliwastad Griffith Morris yn dyfod yma i ddal Tyrchod daear. Yn gosod y Tir iddo i’w lanhau oddiwrth Dyrchod Daear am bedwar swllt a ch^wecheiniog yn y Flwyddyn [sic. mewn llythrennau bras]. Yn cael llythur [sic. llythyr] oddiwrth John Jones Mesurydd Tir a Map ynddo o lotiau oedd yn perthyn i Dyddynygwynt a Drwsyrymlid Sir Feirionydd
|
| 17/5/1820 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Mercher Diwrnod teg Claiar. Fi a Will yn mynd i Gaegoronw i nol siwrna o wair Huwcyn wedi ymadael yn y boreu Fi yn mynd i Dremadoc ac yn cael Llythyr oddiwrth Ellis Jones Dolgelley eisia maengrisial yn troi y ddau Eidion i’r Morfa i borfa. Yn prynu Clo Newydd.
|
| 11/7/1820 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Mawrth Gwres mawr. Robt. Jones Hendrahowel yma’n Cymysgu’r Calch, y Meibion yn tyrru gwair Caegoronw ucha ac yn lladd gwair yn Cagoronw [sic] isa. Bachgen Sion Thomas Tyddyn dicwm yma yn danfon Llythyr yma oddiwrth Wm, Jones Tyddyn Elen o achos Rich Robert alias Dic Robin ychwaneu [sic] [y chwanen?] oedd wedi cael ei symud i blwyf Coedana yn Sir Fon a hwytha am dreio Cyfraith yn y chwarter sesiwn nesa. William Jones yn cysgu yma neithiwr ac yn dwad a phedwar o Grancod yma
|
| 22/11/1820 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Mercher Diwrnod teg distaw. Richd.Thomas Penmorfa yma oddiwrth Lloyd Brynkir o achos y ffordd fawr finau yn gyru Llythyr efo at Mr.Huddard, Y Meibion yn carrio gwellt o’r Beudy Newydd i’r Beudy ucha i’w wneud yn ddâs, Henry Edward yn darfod Dyrnu yn y Beudy ucha, Howel Owen y Gorllwyn yma yn nol Cosun, Fi yn saethu tair o Lygod ffreinig yn y cafn môch ar un ergyd Yn gyru’r helm haidd gyntaf i mewn ac yn lladd un Lygoden ffreinig yn honno
|
| 4/12/1820 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd llun. Diwrnod dwl claiar. Robert Sion Hendrahowel yn dwad yma i orphen rundro’r Ty. Y lleill yn gorphen puro’r Haidd ac yn cael o gwbl unarddeg o Hobeidia. Elizabeth Griffith Llangybi yn mynd adref Griffith Jones Gelli’r Yn, yn dyfod yma a Llythyr oddiwrth Mr.Williams Steward Mr.Gore. Tomas wedi bod yma prydnhawn ddoe yn nol y Milgi !
|
| 5/4/1821 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd iau Diwrnod oer dryghinllyd. Will a dolur o’i fawd ei law. Will Sion a Harri yn y Morfa yn agor ffosydd y Cefna. Yn darllaw [bragu]. Yn rhoi’r dyrcan felen ifanc i eisda [sic. eistedd] yn y ty bâch ar ddeg o wyâ [sic. wyau]. Morwyn E Griffith Llangybi yn dwad yma yn dwad a plans [sic. planhigion?] bresych, a Llythyr fod John Owen Cefnycynferch wedi marw er chwech o’r gloch y boreu heddyw [sic. heddiw]
|
| 22/4/1821 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Sul y Pasg. Diwrnod teg sych. Dafydd, Baili William Jones yn dwad a llythur [sic. llythyr] yma for Cyfraith Tyn lon wedi ei henill. Fi yn mynd i’r llan. Mary W.Tomas yn dwad yma o Langybi o achos Tynlon
|
| 19/4/1822 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Gwener.Diwrnod dwl claiar. Yn troi’r Defaid hespion i’r mynudd, ac yn mynd ddaliad y Prydnhawn i’r Morfa i lyfnu. Mr.Owen Aberglâslyn yn galw yma y tro cyntaf wedi dyfod adref. Fi wedi bod yn y Farchnad yn cael llythyr oddiwrth John Williams Plâsybrain. Mam wedi mynd i’r Bettws fawr
|
| 7/7/1822 | |||||||||||||||||
| Fron Olau, Penmorfa | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Owen Edwards, Fron Olau, Penmorfa (Archifdy Gwynedd, Caernarfon) | |||||||||||||||||
|
Dydd Sul. Diwrnod dwl sych Fi wedi bod yn y llan. Elin a minau yn mynd i Aberglâslyn yn Prydnhawn yn cael llythyr yno oddiwrth Mr.Williams Benar
|
| 20/9/1824 | |||||||||||||||||
| Abergwyngregyn | |||||||||||||||||
| llythyr o'r Wordsworth Museum, Cumbria | |||||||||||||||||
up the vale of Aber terminated by a lofty waterfall?not much in itself but striking as a closing accompaniment to the secluded valley. Here in the early morning I saw an odd sight, fifteen milkmaids together laden with their brimming pails. How cherrful and happy they appeared and not a little inclined to joke after the manner of the pastoral persons in Theocritus? William Wordsworth mewn llythyr i Sir George Beaumont?.. Hafod?
|
| 0/0/1825 | |||||||||||||||||
| Cymru | |||||||||||||||||
| Hanes hafau poethaf Cymru'r cynoesau https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/66449896 | |||||||||||||||||
|
Cafwyd cyfnod o sychder maith yn ystod haf 1825. Mewn llythyr at ei fab, Taliesin, ym mis Awst y flwyddyn honno, mae'r hynafiaethwr, Iolo Morganwg, yn cyfeirio at bobl yn disgyn yn farw yn y caeau ac ar y strydoedd oherwydd y gwres llethol.
|
| 0/1/1825 | |||||||||||||||||
| Lleyn | |||||||||||||||||
| Archifdy Prifysgol Bangor | |||||||||||||||||
Cerydd llymdost ar werinos Lleyn yn rhuthro am y cyntaf i ladrata nwyddau a olchwyd i'r lan drwy i long fawr o Greenock fynd yn ddrylliau ar "fankiau Wicclo" (llythyr 8, 20 Ionawr 1825 oddiwrth Robert Jones at ei fab Samuel)
|
| 0/9/1833 | |||||||||||||||||
| Lyme Regis | |||||||||||||||||
| http://www.geolsoc.org.uk/Library-and-Information-Services/Exhibitions/Women-and-Geology/Mary-Anning/Letter-from-Mary-Anning | |||||||||||||||||
[Llythyr dyddiedig 11 Hydref ?1833 - yr holnod ga y Geol Soc].
My dear Madam
I would have answered your kind letter by the return of post, if I had been able (perhaps you will laugh when I say that the death of my old faithful dog [Tray] quite upset me, the Cliff [Undercliff?] fell upon him and killed him in a moment before my eyes, and close to my feet, it was but a moment [?betimes] me and the..... [dyddiad damcaniaethol y digwyddiad Medi 1833]
Letter from Mary Anning to the Charlote Murchison LDGSL/838/A/7/3
|
| 10/2/1838 | |||||||||||||||||
| Meerut, India | |||||||||||||||||
| Up the Country - Letters from India. (1983) Emily Eden. Virago | |||||||||||||||||
Yesterday [Sadwrn, 10 Chwefror] George gave another great dinner, at which we did not appear. I don`t think I ever felt more tired, but the weather is grown very warm again; and then, between getting up early when we are marching, and sitting up late at the stations, I am never otherwise than tired. [Llythyr 11 Chwefror]
|
| 14/5/1855 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron Edward Evans, Parsele, St Edrens, Sir Benfro (gyda diolch i Amgueddfa Werin Cymru) [HJ] | |||||||||||||||||
Parselle. 14 Llun. 28 o`r Lleuad.. Yn trin tir Mangles &c. ? Shemy Rees yn Dyrni. ? . Sych a`r Gwynt o`r Dwyrain Ogledd ? cymylau Tarthog melynllyd yn marchog yr Awel ? Ymddengys fel am dywydd Sych etto ? er nad ydyw wedi gwlychi dim ar y dda?ar, ? ac y mae dyffyg porfa yn ofnadwy ar fanau ? ar creaduriaid ar Starfo ? Y mae da iach gyda rhai yn bwytta H?n wellt Gwenith! rhag Starfo ? . Bu Shemy Mathias i lawr oddeutu Hwlffordd, yn edrych am y Fuwch ? (edr Sad.) ? ni chafodd un hint am dani. ? . Bu Thomas yma, a Llythyr oddiwrth James ? nid ydyw wedi o Liverpool etto! ? cewn lythyr, yn hysbysi ei ymadawiad o`r wlad.
|
| 15/5/1855 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron Edward Evans, Parsele, St Edrens, Sir Benfro (gyda diolch i Amgueddfa Werin Cymru) [HJ] | |||||||||||||||||
15 Mawrth. 29 o`r Lleuad. Yn trin Mangles ? Aredig a llyfni a chlasci C?ff. &c. . Sych a`r gwynt o`r Gogledd ? gwressog a hyfryd yn y boreu ? yna prydnawn cododd awel Sharp ? a daeth clyttiau o niwl ar ei aden, ? ac oeraidd yn Show.. Buom yn cneifio`r Defaid prydnawn ? Cafwyd Llythyr oddiwrth James yn hysbysi fod llong wedi hwylio oddiar dd?e ? Fortune yw ei henw, ? dros 300 o Bassengers. ?
|
| 23/5/1855 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron Edward Evans, Parsele, St Edrens, Sir Benfro (gyda diolch i Amgueddfa Werin Cymru) [HJ] | |||||||||||||||||
23 Mercher 7 o`r Lleuad. Setti gymaint o Rhynau ac oedd yn barod ? 20 ? John yn gorphen Claddi ? Hefyd gorphenodd agor y cyfan ? Gorphenodd S. Rees a Crasi, ? a bu yn yr Ardd, ? yn paratoi at Blants Bu Mary yma ? daeth a`r ddau grwt ganddi ? Daeth a llythyr oddiwrth James ganddi ? yr hwn a drosglwyddodd i ni y newydd galarus fod y llong ?Fortune? wedi myned yn wreck yn Dun-Drum [Dundrum, County Down], Gogledd Iwerddon, oddeutu 20 milltir o Belfast a rhwng drugaredd y Rhagluniaeth, achubodd y Pssengers eu bywydau ond rhyw 3 neu 4 ? y rhai a boddodd wrth neidio i`r cychod yn y môr, &c gormod gwaith fyddau crybwyll y Particulars ? ceir gwybod etto pa fodd fydd James yn bwriadi anturio ar y dyfodol amser ? Cafodd ei Luggage ? yn dd#ata# o rhan Damage, a chonsidro ? Hynod fath Brofedigaethau sydd yn ymgyffwrdd a James ? y Voyage i L.pool nid oedd fawr yn well ? . Y gwynt o`r D? ? twysged lawer o gymylau yn y Regions uchaf a cryn dwysged yn isel, o gymylau pwysig ? trymlwythog, ac ymddan- gosai`r Awyr fel pe bai natur taranau ynddi ? Daeth i wlaw gan wneuthur Rwshis br#ata#s oddeutu 11eg. Bwrodd cryn dwysged yna aeth yn hinda prydnawn ? Daeth eilwaith i wlaw gyda`r Nôs ? y mae llawer o arwyddion am wlaw ganddi heddyw. ?
|
| 11/8/1856 | |||||||||||||||||
| Capel Curig | |||||||||||||||||
| Joan Abse: Letters from Wales (Seren 2000) | |||||||||||||||||
Fish would not rise; but the rivers are flooded, and therefore we shall have noble sport. But the glory was what I never saw before, all those grand mountains, "silver-veined with rills", cataracts of [it.]snow-white cotton threads [it.] ...the whole air alive with the roar of waters...after our dusty burnt up plain, is most refreshing
[llythyr Charles Kingsley dyddiedig 12 Awst 1856 - mae'n debyg mai at y diwrnod cynt y cyfeiriai, 11 Awst]
|
| 2/4/1859 | |||||||||||||||||
| Parselau,St Edrens,gog Sir Benfro | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D. Edward Evans, Parsele, St Edrens, Gog Penfro (Amg. Werin Cymru:mewnbwn JLlJ) | |||||||||||||||||
Cafwyd llythyr, ynghyd a "Newspaper-oddiwrth fy mrawd James o Australia(Dated Dec22/58)- Y mae James yn gwneud yn hi yn hynod o dda ar y "Gold Fields". Y mae mewn Diggens newydd ei darganfod - a elwir yn "Indigo" nid pell o Beechworth,-Y mae share mewn claim ganddo- ac yn gwneud yn hynod o dda- anfonodd sample o'r "Indigo" gartref yn y llythyr- Y mae popeth yn ddigon i gynhyrfu undyn i fyned ffwrdd- a myn cebyst- ni threigl llawer o fisoedd dros fy mhen cyn y byddaf am picas yn twrio am y "man melyn!!
Hynod o ddwrllyd- niwlach a thywyll iawn-gyda bras law tinwyn a dwrllyd- gan barhau braidd yn diseibiant trwy'r dydd- Y mae'r pridd mor wlyb a thoes- Gwynt o'r S.West- Y mae yn hynod ddiflas.
(wedi cynnwys y cyfeiriad at ei frawd yn Awstralia)
|
| 7/1/1864 | |||||||||||||||||
| Caergybi | |||||||||||||||||
| Llythyr gan Nicander yn “Lluaws o Brif Enwogion Cymru” casgledig gan Myrddin Fardd | |||||||||||||||||
|
Y mae Mrs. Williams a minnau yn teimlo gyda gofid fod y tywydd hwn yn anffafriol i'ch anwyl fachgen. Mae y rhew ar y pyllau yma yn 8 modfedd o drwch. Rhew distaw, tebyg i'r hyn fydd yn America. A golwg am iddo barhau ryw hyd etto. Ond mae'n dymhoraidd, ac yn adferiad o'r gauaf hen ffasiwn, pan oeddym ni yn hogiau. Yr wyf bron a phrophwydo y bydd y rhew hwn a'r hin hon yn feddyginiaeth i glefyd y tattws. Collodd y tattws y dydd pan gawsom auafau rhy rywiog. [MDCCCLXXXIII]
|
| 0/8/1864 | |||||||||||||||||
| Bala > Ffestiniog | |||||||||||||||||
| Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren) | |||||||||||||||||
..Maentwrog, Merionethshire, where I arrived last Monday, August 1st...I was lost in storms of rain on the mountains between Bala and Ffestiniog. It really happened what is related in novels and allegories 'the dry beds of the morning were now turned into the channels of swollen torrents,' etc. At last a river ran across the road and cut me off entirely...[a] shepherd and family gorged me with eggs and bacon and oaten cake and curds and whey...
[Llythyr gan Gerard Manley Hopkins i Alexander Baillie]
|
| 18/8/1864 | |||||||||||||||||
| Llanberis | |||||||||||||||||
| Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren) | |||||||||||||||||
We have just returned from a delightful little excursion ...The day [18 Awst?] was perfectly fine and clear..we went to that beautiful waterfall on the way up Snowdon, about half a mile from the hotel. The fall was beautiful even in this weather, and indeed the green of Llanberis was fresh and bright as Switzerland, in spight of the drought..Next morning...[19 Awst?]
[Llythyr gan Matthew Arnold at ei fam dyddiedig 20 Awst 1864]
|
| 19/8/1864 | |||||||||||||||||
| Llanberis>Llanrwst | |||||||||||||||||
| Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren) | |||||||||||||||||
..Next morning...[19 Awst?] we started at eleven in a carriage and pair for Llanrwst. A soft grey morning with a little mist passing on and off the highest hills.
[Llythyr gan Matthew Arnold at ei fam dyddiedig 20 Awst 1864]
|
| 25/2/1872 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D.Edward Evans,Parsele,St Edrens,Gog.Penfro (C.E) | |||||||||||||||||
Gartref. Darllain a ysgrifenni llythyr i Efor Thomas. Gwlubaid ir Eithafion, gwynt S.W gwlaw mawr pryd a tharanau.
|
| 24/3/1872 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D.Edward Evans,Parsele,St Edrens,Gog.Penfro (C.E) | |||||||||||||||||
Aethym i Heneglwys, llythyr ir post i Wm ynghylch y [n-t?] Rhew a sych gwynt oerllyd ir Dwy Og, Eira prydnawn a rhewi hwyr!
|
| 26/3/1872 | |||||||||||||||||
| Parsele | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D.Edward Evans,Parsele,St Edrens,Gog.Penfro (C.E) | |||||||||||||||||
Aethym i Hwlfford (ar gefn [Artfull]-yr Ebol) er gwneud ychydig o fusiness yr wyf wedi dod ido oherwydd fi mrawd. Cefais llythyr odiwrth William, tybiaf wedi’r cyfan y try pethau etto yn all right. Hau Ceirch yn Parc mawr a gorphen y Park. Titus yma. Wedi bwrw cawod drom o eira, cael rhwystr hyd tua 10 o’r herwyd ar rhew- yna dywrnod da. Gwynt Gog a.m West p.m
|
| 18/8/1872 | |||||||||||||||||
| yr Iseldiroedd | |||||||||||||||||
| Ronald de Leeuew (1997) The Letters of Vincent Van Goch (Penguin Books) | |||||||||||||||||
What terrible weather. You must have sweltered on your walks to Oisterwijk. There was harness racing yesterday for the exhibition, but the illuminations & the fireworks were put off because of the bad weather, so it's just as well you didn't stay on to see them. [Dyddiad y llythyr oedd yr 18 (mewn cromfachau petrual yn y gwreiddiol, felly efallai bod y cofnod hwn o ychydig ddyddiau ynghynt Gol.]
|
| 14/5/1873 | |||||||||||||||||
| Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Edward Edwards, Faenol Isaf, Tywyn, Archifdy Meirionnydd Z/M/3192/1 gyda chaniatad, | |||||||||||||||||
|
Mer diwrnod feind trwy y didd Fair glama Towyn anfon Llythyr at Sarah nina yn rowlio
|
| 3/12/1874 | |||||||||||||||||
| Cwningar, Niwbwrch,Môn | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron Thomas Jones. Diolch i`r perchen, ei or-wyres Mairwen Hughes, ac i Alun Pritchard. BJ | |||||||||||||||||
pedoli Drol
Elisa mund a llythyr i David Jones pen llun
Richard yn refal [yr efail] efo lwinion [olwynion]
|
| 19/1/1875 | |||||||||||||||||
| Faenol Isaf, Tywyn | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionnydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos | |||||||||||||||||
Maw diwrnod marwedd gwlawog Llythyr or america
|
| 0/2/1875 | |||||||||||||||||
| Pwllheli | |||||||||||||||||
| Dafydd Richard Hughes FB | |||||||||||||||||
|
Llythyr mewn papur newydd yn nodi y stori am oleuadau rhyfedd welwyd mwy nag unwaith yn ardal Pwllheli:- Chwefror 1875 Ertgygl mewn llun- Mawrth 1875
|
| 0/2/1875 | |||||||||||||||||
| Pwllheli | |||||||||||||||||
| Dafydd Richard Hughes FB | |||||||||||||||||
|
Llythyr mewn papur newydd yn nodi y stori am oleuadau rhyfedd welwyd mwy nag unwaith yn ardal Pwllheli:- Chwefror 1875 Ertgygl mewn llun- Mawrth 1875
|
| 18/3/1875 | |||||||||||||||||
| Faenol Isaf, Tywyn | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionnydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos | |||||||||||||||||
Iau diwrnod ffeind trwy y dydd Rowland yn troi y dafad yn y morfa llythyr o america
|
| 29/10/1876 | |||||||||||||||||
| Isleworth | |||||||||||||||||
| Letters of Vincent Van Gogh (Penguin Classics 1997) Ronald de Leeuw (Gol), A Pomerans (Cyfieithiad) | |||||||||||||||||
[llythyr dyddiedig 31 Hydref 1876]: Last Sunday [29 Hydref 1876]....It was a bright autumn day and a beautiful walk from here to Richmond along the Thames, in which were mirrored the tall chestnut trees with their burden of yellow leaves and the bright blue sky, and through the tops of those trees the part of Richmond that lies on the hill, the houses with their red roofs and uncurtained windows and green gardens and the grey spire above them, and below, the great grey bridge, with the tall poplars on either side, over which the people could be seen going by as small black figures.
|
| 6/11/1876 | |||||||||||||||||
| Faenol Isaf, Tywyn | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos | |||||||||||||||||
Llun diwrnod ffeind iawn dyrni haidd Hugh a Price Thomas yma yn efel[?] Llythyr or america
|
| 4/7/1878 | |||||||||||||||||
| Penrhyndeudraeth | |||||||||||||||||
| Hen bapurau o eiddo DB | |||||||||||||||||
|
Tân ar Bont y Briwet Gorffennaf 1878: newydd ddod ar draws y llythyr hwn ymysg hen bapurau (dim ffynhonell yn anffodus). Y TYWYDD A’R INJAN SY’N CAEL Y BAI. “Cambrian Railway Lord and Gentlemen I beg to report, that the timber bridge, carrying the railway over the Traeth Bach, near Penrhyn Deudraeth, was set on fire by the Engine of the No 10 5:30 pm down train [to?] Machynlleth on the night of the 4th. inst. [4 Gorffennaf 1878]. The bridge is undergoing repairs but the men had left off work. The Toll Keeper Elizabeth Parry, watched the Train over the bridge, (it’s being then about 8 o’clock) and soon after observed that the latter was on fire. She endeavoured to put it out but failing to do so, ran to Penrhyn Village and called the workmen who after some trouble extinguished the fire, fortunately before any serious damage had been done. The cause of the fire was doubtless the ignition of the planking of the bridge, the weather being very hot and dry and the engine, the Llanerchyddol which worked the Train, is of a dangerous class camp, carrying, as it does a very low ash pan and has previously been the cause of damage to the Permanent Way and Works. I would recommend that the woman, who is not in the employ of the Company, be presented with a small gratuity for the trouble she took in the matter.” https://www.facebook.com/groups/671177946410845/permalink/905578279637476/
|
| 21/8/1879 | |||||||||||||||||
| Penrhyn Gwyr | |||||||||||||||||
| Llythyr gan Mathew Arnold (Letters from Wales: Joan Abse) | |||||||||||||||||
To M.E. Grant Duff, M.P. August 22, 1879. Fairy Hill, Swansea.
...You have been much in my mind lately, for you first turned to me to try and know the names and history of the plants I met with, instead of being content with simply taking pleasure in the look of them; and you have at least doubled my enjoyment of them by doing so. I send you two things which grow beautifully here, on the south¬western peninsula of Gower, fifteen miles from Swansea, the St John's wort and the Oenothera. The Oenothera is a beautiful sight, covering every grassy spot in the sand, by Oxwich Bay, where we were yesterday [21 Awst 1879].
|
| 16/11/1881 | |||||||||||||||||
| Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Edward Edwards, Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd. [rhif Archifdy Dolgellau Z/M/3192/1] mewnbwn T.J. | |||||||||||||||||
|
Mer diwrnod gwlawog iawn y ddau Rowland yn dyrni Gwenith danfon Llythyr I Liverpool
|
| 5/11/1883 | |||||||||||||||||
| Llandudno | |||||||||||||||||
| James Nicol, The Climate of Llandudno (Cyh. Heywood, Llundain 1885) | |||||||||||||||||
...the glorious climate of NMorth Wales - and especially of Llandudno - in the month of November, when dense fogs are so prevalent in Manchester and elsewhere...I came here on Monday the 5th instant I have taken some four or five hours' exercise daily in the open air, and so far have had no occasion to use my umbrella. My bedroom [yn yr Hydropathic Establishment] faces the east, and each morning the sun has been shining most brilliantly through the window whilst dressing. Letters received by myself and others give information of dense fogs in various parts of Lancashire; here all has been bright, clear and dry. Two days ago I passed a garden under the Great Orme, in which I saw in full flower roses, geranioums, fuchsias, calceolarias, lobelia, auriculas, and others I cannot name (llythyr William Knowles, yn y Manchester Examiner & Times, Nov 19, 1883)
|
| 24/8/1885 | |||||||||||||||||
| Abergavenny | |||||||||||||||||
| Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren) | |||||||||||||||||
...There were traces of rain from Abergavenny onwards; they had a little rain yesterday morning [24 Awst], and much the day before; today it is beautiful [25 Awst]
[Llythyr gan Matthew Arnold at ei wraig dyddiedig 25 Awst 1885]
|
| 25/8/1885 | |||||||||||||||||
| Duffryn, Mountain Ash | |||||||||||||||||
| Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren) | |||||||||||||||||
...There were traces of rain from Abergavenny onwards; they had a little rain yesterday morning [24 Awst], and much the day before; today it is beautiful [25 Awst]
[Llythyr gan Matthew Arnold at ei wraig dyddiedig 25 Awst 1885]
|
| 24/12/1888 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts) Mewnbwn BJ | |||||||||||||||||
...Owen Jones yma yn dyrnu
Cael llythyr o Carnarvon
|
| 7/6/1889 | |||||||||||||||||
| Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron. (Mrs D Miners) | |||||||||||||||||
Griffith Dafydd yn tori tywyrch. Cael llythyr oddiwrth Janet y Fachwen o'r America.
Mewnbynnwyd gan N Gruffydd
|
| 20/11/1890 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron. (Mrs D Miners) | |||||||||||||||||
Cael llythyr oddiwrth Mr Williams Penlan Bangor
Cael y ci bach yn Hendreucha
Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
|
| 3/2/1891 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron. | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (Drwy garedigrwydd Mrs.D Miners) | |||||||||||||||||
Twrch 2
Gwneud llythyr i Sarah Jones i fyned i fwrdd y Gwarcheidwaid Pwllheli, Griffith Griffiths siopwr Penygraig wedi marw yn sydyn.
Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
|
| 0/7/1891 | |||||||||||||||||
| Y Wladfa | |||||||||||||||||
| Casgliad y Werin | |||||||||||||||||
[llythyr dyddiedig 6 Gorffennaf 1891]Mae wedi bod yn dywydd gwlyb yma ers wythnos bellach ac mae pob man yn anghysyrys [sic] iawn, gwyr Mrs Jones yn dda pa fath le sydd yn y Wladva [Wladfa] yma pan fydd yn gwlawio, [vy manu] yn dyweid lawrr gwaith mor anghysyrus oedd pob peth pan ddaeth yma..... Eich merch MR Iwan
[Roedd Myfanwy Ruffydd yn ferch i Lewis Jones ac fe briododd â Llwyd ap Iwan, mab y Parch. Michael D. Jones ac Anne Jones, ar 11 Mehefin 1891. Mae hi`n ymddiheuro am beidio ag ysgrifennu ynghynt, ond mae hi wedi bod yn brysur yn rhoi trefn ar y cartref newydd. Dywed fod y Parchedig Abraham Matthews a`i wraig wedi galw i`w gweld. Roeddynt wedi dod ag anrheg priodas iddynt, sef `down quilt` . Mae hi`n diolch am y llythyr a dderbyniodd yn ddiweddar. Esbonia nad ydynt wedi dechrau ffermio eto; mae Llwyd yn sôn am ddechrau trin y tir ymhen pythefnos. Mae llawer o`r ffermwyr cyfagos wedi gorffen trin eu tir yn barod, ond gan fod Llwyd yn gorfod mynd oddi cartref i lefelu i eraill yn barhaus, maent ar ei hôl hi. Dywed fod y tywydd wedi bod yn wlyb iawn a bod pob man yn anghysurus. Ychwanega ei bod yn cofio ei mam [Mrs Ellen Jones] yn dweud lawer tro mor anghysurus oedd popeth pan ddaeth i`r Wladfa gyntaf.]
|
| 0/2/1895 | |||||||||||||||||
| Llanberis | |||||||||||||||||
| Eco'r Wyddfa Mawrth 1982 | |||||||||||||||||
...llythyr oddiwrth Mr Gwynfor Jones [am] llyn Padarn y rhewi ym mis Chwefror 1895. Yn ôl y llythyr bu cannoedd o bobl yn sglefrio ar y ddau lynPadarn a Pheris ac aeth Mr RC Williams, Garreg Wen. Nant Peris o un pen y llyn i'r llall ac yn ôl gyda throl a cheffyl. Yn sicr, yn ôl y llythyr bur ardalwyr yn sglefrio ar y llyn o leiaf o Chwefror 17 tan Fawrth 3.
|
| 0/2/1895 | |||||||||||||||||
| Llanberis | |||||||||||||||||
| Eco'r Wyddfa Mawrth 1982 (Les Larsen) | |||||||||||||||||
...llythyr oddiwrth Mr Gwynfor Jones [am] llyn Padarn y rhewi ym mis Chwefror 1895. Yn ôl y llythyr bu cannoedd o bobl yn sglefrio ar y ddau lynPadarn a Pheris ac aeth Mr RC Williams, Garreg Wen. Nant Peris o un pen y llyn i'r llall ac yn ôl gyda throl a cheffyl. Yn sicr, yn ôl y llythyr bur ardalwyr yn sglefrio ar y llyn o leiaf o Chwefror 17 tan Fawrth 3.
|
| 21/2/1896 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts) | |||||||||||||||||
Cael llythyr oddiwrth R.Jones Bryngwydyn ynghylch y Defaid
Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
|
| 0/3/1898 | |||||||||||||||||
| De Iwerydd | |||||||||||||||||
| Llythyr gan Eluned Morgam o Chubut. Buenos Aires 15 Mehefin 1898. Gyfaill Hoff. WRP George (Gol) | |||||||||||||||||
Cawsom daith ystormus iawn, ond byr, yr oeddum yn cychwyn o Lynlleifiad [Lerpwl] ar y 24ain o Fawrth ac yn cyrraedd Porth Madryn ar y 24ain p Ebrill; dyma`r daith fyraf wnaed eto `rwyn credu....
|
| 0/1/1899 | |||||||||||||||||
| Blaenau Ffestiniog | |||||||||||||||||
| Archifdy Dolgellau Z/DV/3:551 | |||||||||||||||||
Dear Sir
As I believe last week stands quite unique in the annals of the wet weeks of Ffestiniog I thought it would interest you to have the following figures. From 9am on Saturday the 14th inst to 9am today the 23rd we have had 11.58 inches of rain as follows:
Jan 14 - 15 2.10
Jan 16 0.25
Jan 17 0.47
Jan 18. 2.47
Jan 19 0.67
Jan 20 3.27
Jan 21- 22 2.35
Total 11.58 inches
and from Friday morning till this morning we had as you see 5.62 inches making a total for the month of 15.81 inches. On Saturday the whole quarry was one sheet of water, the ditches on all floors full to overflow-and the [ s...p] on the L floor filling and filling faster than the pump could cope with, although, at 11:30am when I was there it was going at 13 1/2 strokes, and still the water gaining on it. The strain was tremendous, and I gave instructions to [Smart] not on any account to increase the speed but rather decreased [sic] it as we had the whole of Sunday before us with the hopes that the storm would before long abate. I also arranged for relief gangs with the pumps for Saturday afternoon, night and Sunday. Between six and seven on Saturday night the Belt Laces [races?] gave way and in the 10 minutes that it took to connect the steam engine (we had the boilers ready] the water raised 10 inches in the bump [pump?] - but soon after this we got it under, and the report I had about 8 on Sunday morning was that the pumps were working splendidly and going at 6 1/2 strokes since midnight, the water being kept well under. So we passed the crisis alright. It was an anxious time. In spite of all the rough weather you will be glad to learn that we had a gain in the blocks brought out last week of 62 tonnes I remain Your obedient servant oh Jones. [llythyr dyddiedig 23 Ionawr 1899 i WE Oakeley Esq. Cliff House, Atherstone]
|
| 29/5/1899 | |||||||||||||||||
| Westport, Co. Mayo, Iwerddon | |||||||||||||||||
| Carneddog a'i Deulu gan E. Namora Williams (Gwasg Gee 1985) | |||||||||||||||||
Y mae yn odiaethol o heulog a thesog yma. Dyma y dydd brafiaf eto [llythyr at Catherine dyddiedig 29 Mai 1899 oddiwrth Carneddog]
|
| 9/1/1902 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts) | |||||||||||||||||
Lladd yr Heffer
Cael llythyr o'r Deheudir
Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
|
| 12/12/1902 | |||||||||||||||||
| Moelfra, Aberdaron | |||||||||||||||||
| Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts) | |||||||||||||||||
5
Toi y gwellt
Anfon llythyr i Llwynhendy
Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
|
| 1/9/1908 | |||||||||||||||||
| Llangollen | |||||||||||||||||
| Gwyndaf R. (2012), Taliesin o Eifion a'i Oes: Bardd y Gadair Ddu Gyntaf Y Lolfa | |||||||||||||||||
Oherwydd y glaw trwm, byr iawn fu seremoni agoriadol Gorsedd Eisteddfod Llangollen, 1908.
{Eisteddfod Gen Llangollen 1908. Dyddiad: 1-5 Medi 1908 (Robin Gwyndaf mewn llythyr 20 Awst 2012)]
|
| 19/6/1911 | |||||||||||||||||
| Falmouth | |||||||||||||||||
| Llongwr o Ros-Lan John Jones Williams (Cyhoeddiadau Mei, 1983) | |||||||||||||||||
Gadawodd y Cadwalader Jones Borthmadog ar 13 Mehefin...\"19 Mehefin - cael llythyr oddiwrth JJ o Falmouth; wedi cael tywydd mawr\"
|
| 29/11/1913 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 29 ? Anfon llythyr i?r South i Thomas. Turn yn y lefel. Niwl adra pnawn.
|
| 12/1/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
12. Llun. Andros o oer. Golchi. Y dynion hefo y defed. Dod a heffer o beudy ucha at y ty - y bluen wen. Cael llythyr oddiwrth dewyrth Dafydd o Bwllheli. Wedi newid ei lodgin eto.
|
| 5/3/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
5. Iau Gwynt a glaw. Pobi bara ceirch. Llo bach beudy ucha wedi trigo, dod a'r heffer i lawr. Cael llythyr oddiwrth Janet eisio i mi fynd yno wythnos nesa. Wil yn mynd i'r Slendy [ELUSENDY?] er mwyn cael bod ar ei draed y nos hefo'i nain.
|
| 26/3/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
26. Iau Braf. Golchi gwrthbane [sic. teipysgrif] llofft y dynion. Symud yr injan ddyrnu i Dyddynllywarch. Ceffyle Coedladur a Chwmffynon. Rhoi y ceffyl gwyllt yn y canol - tyny yn iawn. Yr hen ferlen yn nogio ar caety. Y fi yn mynd heibio ffridd Glwfer a chae Garth i chwilio am wyn bach. Mam yn mynd i Gwmffynon ar ol cinio. Cael llythyr oddiwrth Susan, dewyrth Tomos yn waeth. Wedi cael anwyd trwm. Y Dr. yno.
|
| 10/4/1914 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 10 ? Cael llythyr oddiwrth Nel yn dweud fod yr wyau wedi cyrraedd yn saff. Gorffen plannu tatws, Eliza wedi mynd i Tan y Ffordd i osod. Turn yn y lefel.
|
| 23/4/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
23. Iau Braf. Pobi bara ceirch. Rowlio Caemawr. Gorffen troi a llyfnu tir tatws. Wil yn sal braidd. Lis yn dod yma. Dic y Felin ddim yma. Fi a Sali yn smwddio curtains. Cael pattern dress ddu o Gorwen. Cael llythyr oddiwrth Non Cefngwyrgrig. Llythyr digalon iawn. Claddu Elis bach Fedwarian, private 53 ml oed (brain fever). Jethro Tynbwlch gynt wedi marw yn Ffestiniog.
|
| 23/4/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
25. Sadwrn Braf. Planu tatws. Sil ddim yma. Wedi mynd I gladdu Jethro ei frawd i Ffestiniog. Cael llythyr oddiwrth Bolton. Cael £23.10 am y ddau swynog. R. Lewis yma. Die y Felin yn cael 24/-. Cael hanes lloi gan Ann Lletycripil gynt. Sali yn sal. Mynd i'w gwely yn syth o blanu tatws. Claddu Caden Tymawr. Private. 93ml.
|
| 26/4/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
26. Sul Braf. Fi i'r ysgol. Mrs Jones Gym yn yr ysgol. Neb I'r capel pnawn. Fi yn unig i'r capel minos. J. Elis Jones Glynceiriog yn pregethu. Sali yn ei gwely trwy'r dydd yn sal. Cael llythyr oddiwrth Bessie. Anfon Seren a llythyr ati. Cyhoeddi dechre nos Sul nesa 6.15. Y dillade newydd yn dechre dwad. Morus Pantsaer yn sal, "blood poison" ar ei fraich.
|
| 28/4/1914 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 28 ? Turn yn y lefel. Cael llythyr gan Nel yn dweud fod y brat wedi cyrraedd. Cywion Tyn Gamfa yn deor.
|
| 26/5/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
26 Mawrth Braf. Corddi. Whitwasio pen y gegin a golchi y paent. Y dynion yn crega Caety. Joe yn mynd a llwyth o geirch o'r odyn ar ol te, ag i'r efel. Sali yn mynd i'r cor minos. Cael llythyr oddiwrth Jennet. Wedi cymeryd fferm y Gelli, Llawrbetws.
27, Mercher
Braf. Papuro y gegin. Papur glas unlliw. Crega Caety. Joe yn mynd a llwyth i'r odyn ar ol te. Jac Cwmffynon yma minos yn torri ar y lloi a tyny bendro ar hesbin. Malen yn ddrygiog iawn. Rhoi llyfether byr iawn arni. Claddu hen wraig Tydu.
28, Iau
Braf. Popty. Gorffen crega Caety. Tada yn y felin yn silio. Mam yn mynd a fo i lawr yn y car yn y bore. Joe yn nol llwyth ar ol cinio. Golchi llestri y dreser etc. Fi yn mynd i Gwmffynon minos. Cymanfa ganu y sentars y bore. Mrs John Elis y Rhos wedi marw.
29, Gwener
Braf. Yn Cwmffynon. Y ceiliog yn sal wedi colli ei lais ers tro.
30, Sadwrn
Braf. Yn Cwmffynon. Hanah a Deio yn mynd i'r Pandy yn y car minos. Heffer yn dod a llo yno. Bob Rhyddefed yn dod yno dros y Sul. Dress newydd yn dod i mi o Brymers, Ffestiniog. Licio dim arni. Llo bach braf yn dod o Ffestiniog.
31, Sul
Glaw bach. Yn Cwmffynon. Bob Rhydydefed a Jack yn mynd i'r Pandy i Glanaber. Alun Jones yn pregethu. Fi yn dod adre minos. Heibio Nantbarcud a Tymawr - Bob a Mary Tymawr yn bur wanllyd. Y ceiliog wedi marw.
|
| 6/6/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, Plas, Cynllwyd (trwy law Rhys Gwynn) | |||||||||||||||||
6. Sadwrn Braf. Torri ar wyn y Garth. Cael llythyr dewyrth Dafydd yn ol. Joe yn mynd i'r efel cyn un o'r gloch. Fi yn mynd i edrych am Jennet Wernfawr i Gelligollen Llawrybetws hefo y tren 4, hwnw ddim yn stopio yn y junction. Mynd i Landrillo heb stopio - dod yn ol i'r Bala. Cael fy nghario yn car y Cwm, Bethel. Fi yn prynu het wen readymade. Sali yn cael ei het wen newydd.
|
| 24/6/1914 | |||||||||||||||||
| ardal Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (teipysgrif trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
24. Mercher Braf. Pobi bara siot at y cynhaea. Mam yn mynd i Ffestiniog tren 9 a 601b o fenyn. Cael 1/-. Mynd i Maentwrog i olwg lloi, ond yn rhy ddrud. John Cefnwyddgrug yn dod yma oddiwrth y tren 5. Cael llythyr oddiwrth Susan - dewyrth Tomos yn well eto. Tomi Brynmelyn yma at y gwair. Dechre ar y gwair. Edward Morgan Pensylvania a Dolly Brynffynon wedi marw.
|
| 13/7/1914 | |||||||||||||||||
| Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas" (trwy law RhG, yn aros am ganiatad) | |||||||||||||||||
13 Llun Braf. Corddi. Dechre ceulo. Torri Caerhyg y Garth a`r injan. Cario Gweirglodd Caety. Glaw at 3 o`r gloch. Twm y Fron yn mynd i Gwmffynon i gneifio yn y bore (mynd a leg of mutton a torth). Cael llythyr oddiwrth Elin Ann.
|
| 17/7/1914 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 17 ? Cael llythyr o Chester. Turn Glaw mawr.
|
| 28/8/1914 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 28 ? Pysgota efo cwch bach. Talafon dal un wrachan. Cael llythyr gan Nel.
|
| 15/10/1914 | |||||||||||||||||
| Cwm Cynllwyd | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Mary Davies, "Y Plas", Cwm Cynllwyd (trwy law RhG) | |||||||||||||||||
15, Iau Niwl ac yn dywyll. Cyfarfod diolchgarwch. Tada a Sali adre y bore. Sall a fi adre pnawn. Clo ar y drws. Jack Cwmffynon yma at de. Mynd i Gefngwyn minos. Dod hefo ni yn y car at y Goat. Anfon pwys o fenyn i Susan i Goedyfoel. Cael llythyr oddiwrth Non Cefnwyddgrug yn cynig hwrdd i ni. Claddu Marged Tynrhos gynt. Private.
|
| 8/3/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 8 ? Dechrau palu yr ardd. Llythyr oddiwrth Williams o?r America
|
| 18/3/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Iau 18 ? Angladd Griffith Jones y Groeslon. Bwrw cawodydd eira. Pau ? 2-1-4. Anfon llythyr at William Clwt y Bont.
|
| 3/4/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 3 ? Glaw a niwl. Anfon llythyr i Wil Ty Fry i Glasgow. Torri cynffon merlyn Tan Ffordd.
|
| 24/4/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 24 ? Shift. Anfon llythyr i Nel. Glaw mawr.
|
| 25/8/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 25 ? Shift. Llythyr o?r South. Dick a?r plant yn pysgota a Isaac Meillionydd.
|
| 12/11/1915 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 12 ? Shift EW wedi colli, gwynt a glaw mawr Pau ? 2-15-6. Llythyr i W South.
|
| 16/2/1916 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 16 ? Gwynt oer. Eliza a mam wedi mynd i?r dref. Cael llythyr o?r south.
|
| 24/4/1916 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 24 ? Glaw a niwl drwy?r dydd. Anfon llythyr i?r south.
|
| 13/9/1916 | |||||||||||||||||
| Somme | |||||||||||||||||
| History Hit | |||||||||||||||||
|
Today in 1916 John Duesbury took part in an attack during the Battle of the Somme. He was severely injured and trapped in a shell hole, where he wrote this letter that was later found on his corpse. ‘I am writing a few lines severely wounded. We have done well our battalion, advanced about ¾ of a mile. I am laid in a shell hole with two wounds in my hip and through my back. I cannot move or crawl. I have been here 24 hours and never seen a living soul. I hope you will receive these few lines as I don’t expect anyone will come to take me away, but you know I have done my duty out here for 1 year and 8 months and you will always have the consolation that I died quite happy doing my duty. Must give my best of love to all the cousins who have been so kind to me the time I have been out here. And the best of love to Mother and Harry and all at [home].’ [Llun ynghlwm wrth y postiad gwreiddiol o’r llythyr]
|
| 6/2/1917 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 6 ? Dim gwaith eto sal. Llythyr o?r south. Rhew caled.
|
| 23/2/1917 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 23 ? Turn. Glaw heddiw. Anfon llythyr i?r south.
|
| 16/3/1917 | |||||||||||||||||
| rhiw | |||||||||||||||||
| www.rhiw.com | |||||||||||||||||
Gwener 16 ? Llythyr o?r south. Turn. Pau ?2-7/4d. Gorffan palu yr ardd. DYDDIADUR GRIFFITH THOMAS, AEL Y BRYN
|
| 10/4/1917 | |||||||||||||||||
| gogledd Ffrainc? | |||||||||||||||||
| Llythyr gan Louis Tiercelin at Yann-Ber Kalloc’h | |||||||||||||||||
De Louis Tiercelin À Yann-Ber Kalloc’h/Yann-Ber Calloc’h Jean-Pierre Calloc’h. Bleimor Par François Labbé
Le 10 avril 1917
Cher ami,
En plein bled dans un trou recouvert d’une tôle, sous le rideau d’acier des canonnades. Je vous écris sur mes genoux. Il fait grand froid, pluie et neige et nous ne pouvons pas faire de feu. C’est le pays de la misère et de la désolation ici. Aucun ravitaillement, à part le bout de boeuf et le quart de vin de l’Intendance, qui nous arrivent à des heures impossibles, la nuit.
Pour la première fois depuis vingt-et-un mois que je suis à la guerre, nous manquons de tabac. Je pense que la retraite de Russie était quelque chose comme ceci. Il faut qu’ils soient en fer nos hommes. Dix jours et dix nuits de cette vie-là, sans aliments chauds, sans sommeil souvent. Ah ! il y a un bon Dieu pour les soldats! Nous devons attaquer sans délai. On ira puisqu’il le faut.
|
| 9/11/1921 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
ercher 9 ? Anfon llythyr i?r South. Yn y Groeslon yn gosod cledrenni yn y beudy.
I
|
| 28/12/1921 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 28 - Dim llythyr heddiw, mewn ofna.
|
| 23/2/1924 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 23 ? Turn yn Benallt yn codi fyny. Llythyr gan Williams o America. Tywydd sych. Dick yn darfod redig tyndir cae o dan ty Tan y Ffordd. Llosgi y mynydd mwg tew.
L
|
| 23/2/1924 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, Ael y Bryn, Rhiw,Aberdaron.,gyda diolch i wefan Rhiw.com[mewnbwn T.J.] | |||||||||||||||||
Sadwrn 23 – Turn yn Benallt yn codi fyny. Llythyr gan Williams o America. Tywydd sych. Dick yn darfod redig tyndir cae o dan ty Tan y Ffordd. Llosgi y mynydd mwg tew.
Sul 24 - H Hughes am 2 a 6. Mam yn reit wael heddiw.
Llun 25 – Turn yn codi fyny yn Benallt. Tywydd sych. Llosgi y mynyddoedd.
Mawrth 26 – Turn yn codi fyny eto. Sych ac oer.
Mercher 27 – Turn. Rhew caled bora. Bwrrw tipyn o law pnawn. Marw Betw Tan y Garn.
Iau 28 – Turn Pau £2/19/8d. Rhew caled bore gwynt o’r gogledd.
Gwener - 29 – Turn. Gwynt oer. Tarw i fuwch Trewan.
|
| 19/9/1924 | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 19 ? Turn. Llythyr oddiwrth Nell ac eisiau mecrill. Glaw heno.
|
| 21/3/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 21 ? Turn yn dod i fyny o?r Nant i Benallt. Bwrrw eira. Llythyr oddiwrth Neli.
|
| 21/3/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, Ael y Bryn, Rhiw,Aberdaron.,gyda diolch i wefan Rhiw.com[mewnbwn T.J.] | |||||||||||||||||
Sadwrn 21 – Turn yn dod i fyny o’r Nant i Benallt. Bwrrw eira. Llythyr oddiwrth Neli.
|
| 23/5/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 23 ? Turn.Cau y wal dan y doman. Llythyr yn dweud fod Nell a Reg wedi derbyn y tatws
|
| 23/5/1925 | |||||||||||||||||
| Llansilyn, Sir Dinbych | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Hugh Jones Cwm Canol. Llansilyn, Sir Dinbych. 1900 - 1967. [Mewnbwn gan Tom Jones] | |||||||||||||||||
John Lewis yma yn helpu blanu tatws planu 14a hanner rhesi i ni 5 a hanner i John Lewis.
Cael llythyr o Bryn yn dweud fod Humphrey wedi marw dydd Iau bore 10.30
|
| 21/8/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 21 ? Anfon PC i Nel methu gwybod sut ei bod mor hir heb ateb y llythyr. Mynd i bysgota i Borth Las glaw a gwlychu.
|
| 21/8/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, Ael y Bryn, Rhiw,Aberdaron.,gyda diolch i wefan Rhiw.com[mewnbwn T.J.] | |||||||||||||||||
Gwener 21 – Anfon PC i Nel methu gwybod sut ei bod mor hir heb ateb y llythyr. Mynd i bysgota i Borth Las glaw a gwlychu.
Sadwrn 22 – Fi a Eliza yn mynd i’r Sioe Flodau i ‘r Sarn.
Sul 23 – Cyfarfod gweddi am 2 a 6.
Llun 24 – Pysgota bore. Pysgota gyda’r nos dal tair un jest yn 5 pwys.
Mawrth 25 – Ras cwn yn cae Pant.
Mercher 26 – Niwl heddiw. Tedi yn dod nol o Ffestiniog.
Iau 27 – Tedi a Bob yn mynd efo motor beic Ty Croes i Penygroes.
Gwener 28 - Yn Ty Canol yn gosod y pobty.
Sadwrn 29 - Derbyn 15/2d unemployed.
Sul 30 - Cyfarfod gweddi am 2 T H Evans am 6.20.
Llun 31 –
|
| 28/12/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 28 ? Niwl a glaw. Anfon llythyr i Nel. Philip Price yn pregethu yn Pisgah heno.
|
| 28/12/1925 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, Ael y Bryn, Rhiw,Aberdaron.,gyda diolch i wefan Rhiw.com[mewnbwn T.J.] | |||||||||||||||||
Llun 28 – Niwl a glaw. Anfon llythyr i Nel. Philip Price yn pregethu yn Pisgah heno.
|
| 15/1/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 15 ? Bwrrw eira. Cael llythyr oddiwrth Nell a Tedi.
S
|
| 31/3/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 31 ? Turn yn gorffen symentio dechrau ail roi y teils yn y llawr. Llythyr o Clun gan Eliza. Bwrrw heddiw.
|
| 14/4/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 14 ? Hanner. Glaw. Anfon llythyr i Eliza.
|
| 3/6/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Iau 3 ? Llythyr oddiwrth Dick eisiau baco. Anfon baco a dwy bibell a 2/-. Hel y defaid.
|
| 14/6/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 14 ? Chwynu y tatws. Llythyr oddiwrth Dick.
|
| 16/6/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 16 ? Chwynu bore shop newydd pnawn. Bob yn hel chwyn. Llythyr i Nell.
|
| 17/6/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Iau 17 ? Turn yn shop newydd gosod pobty.. Bwrrw glaw pnawn. Bob yn cael llythyr oddiwrth Dick.
|
| 13/7/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 13 ? Dim llawer gwell. Rhoi leins yn cloc Tan y Ffordd. Llythyr oddiwrth Nell. Tywydd poeth.
|
| 29/7/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Iau 29 ? Llythyr oddiwrth Nell. Pysgota efo Griff John. Niwl a glaw.
|
| 30/7/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 30 ? Niwl eto chwalu cae big codi yn braf pnawn. Anfon llythyr i Nell.
|
| 20/8/1926 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 20 ? Niwl a glaw drwy?r dydd. Llythyr oddiwrth dyn o Ddinbych.
|
| 19/2/1927 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 19 ? Dau faich. Bwrrw glaw gyda?r nos. Llythyr oddiwrth Nell.
|
| 21/2/1927 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 21 ? Anfon llythyr i Nell. Cael llythyr oddiwrth Maggie. Dau faich.
|
| 9/4/1927 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 9 ? Gwynt oer dal y ferlan. Llythyr oddiwrth Nell.
|
| 1/11/1927 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 1 ? Turn yn Benallt. Bwrrw glaw Tedi yn gwlychu wrth ddadlwytho balks o foto Nant y Carw. Anfon llythyr i Nell.
|
| 29/2/1928 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 29 ? Turn yn Benallt. Bwrrw glaw. Llythyr o Clun.
|
| 12/3/1928 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
lun 12 ? Adref heddiw Eliza yn sal. Diwrnod oer. Anfon llythyr i Birches Clun.
|
| 14/3/1928 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 14 ? Turn yn gosod powltiau. Diwrnod oer. Llythyr gan Nell.
|
| 29/5/1928 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 29 ? Turn. Yn Llywenan 4 dan 7. Tywydd poeth. Anfon llythyr i Nell.
|
| 9/6/1928 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 9 ? Turn. Llythyr oddiwrth Nell. Bwrrw glaw neithiwr.
|
| 6/9/1928 | |||||||||||||||||
| rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
au 6 ? Pysgota gwrachod yn y bore fi a Tedi, John Terfyn, Willie Clwt y Bont a Cwellyn Port dal 8. Tynnu tatws. Anfon llythyr i Nell.
|
| 2/1/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 2 ? Rhewi. Llythyr oddiwrth Eliza o Clun.
I
|
| 4/1/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 4 ? Efo Owen yn gorffen efo?r felin. Rhew caled. Anfon llythyr i Eliza.
|
| 7/1/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 7 - Cael llythyr oddiwrth Nel yn dweud fod ei mam o dan y crudcymalau. RHT yn anfon potelad o ffisig o Fotwnnog.
|
| 11/2/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 11 ? Llythyr oddiwrth William Ty Croes. Eira mawr heddiw. Eliza wedi codi.
|
| 12/2/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 12 ? Oer ac eira heddiw. Anfon llythyr i Llywenan. Eliza wedi codi.
|
| 13/2/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 13 ? Llythyr o Tan y Ffordd. Diwrnod oer rhew. Anfon llythyr i Tan y Ffordd.
I
|
| 16/2/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 16 ? Llythyr oddiwrth Tedi o Ael y Bryn yn dweud fod eira mawr yn Rhiw claddu motors, eira nad oes neb yn gofio cymaint.
|
| 19/2/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 19 ? Cael llythyr oddiwrth Tedi a Jini Pisgah yn dweud fod Mary Ty Croes Bach yn cael ei chladdu heddiw 12 o ddynion yn clirio yr eira i fynd a hi i Eglwys y Rhiw.
|
| 2/3/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 2 ? Gweuw un dechrau yn ei llaw chwith y ddwy yn ddrwg heno. Fi yn mynd i Clun i?r siop. Ei dwy law yn ddrwg ol i mi ddod yn ol. Anfon llythyr i Tan y Ffordd i Richard. Nos sadwrn annifyr dim golwg am gapel fory.
S
|
| 3/3/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
ul 3 ? Sul annifyr. Eliza yn ei gwely anwyd a crudcymalau yn ei dwy law. Anfon llythyr i Port.
|
| 15/3/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 15 - Nol peswyn o Colsty. Mynd i Clun. Anfon llythyr i RHT
|
| 26/3/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mawrth 26 ? Llythyr oddiwrth RHT ac un o Tan y Ffordd. Mynd i Clun i chwilio am fotor i fynd a ni i Montgomery fory.
|
| 11/4/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
au 11 ? Plannu 24 o resi [tatws?]. Llythyr oddiwrth Nel. Gwynt oer o?r gogledd.
G
|
| 15/4/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 15 ? Anfon llythyr i Nel. Gwynt oer o?r dwyrain.
|
| 5/6/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 5 ? Hanner yn Tyn Castell. Bwrrw pnawn. Llythyr o Clun.
I
|
| 29/7/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Llun 29 ? Bad weather watch 2 i 9 am. Glaw heddiw. Derbyn gan Daniel 5/7d. Anfon llythyr i Nel.
|
| 14/8/1929 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Mercher 14 ? R H Griffith yn torri rhedyn. Llythyr oddiwrth Nel. 3/8d am fenyn. Tipio am y tro olaf.
I
|
| 0/10/1929 | |||||||||||||||||
| Lloegr? | |||||||||||||||||
| F P A Winterbotham [?], (llythyr o Abersoch i Ysgol Botwnnog) | |||||||||||||||||
I cannot remember such an early [sic] October since 1929 when I was playing hockey and the temperature most days in the first fortnight reached 80[F]. Possibly it was 1928. I can't be quite certain.
[llythyr dyddiedig 24 Hydref 1962 gyda diolch i Irfon Jones YB 2012]
|
| 8/2/1930 | |||||||||||||||||
| Rhiw | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Sadwrn 8 ? Rhew yn galed heddiw. Llythyr oddiwrth Nel yn dweud fod ar Little Boy a Leila ba hiraeth. Arian bad weather 5/7d.
|
| 14/3/1930 | |||||||||||||||||
| clun | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Griffith Thomas, gwefan Rhiw | |||||||||||||||||
Gwener 14 ? Anfon llythyr i Ael y Bryn a llythyr i Thomas Berch. Eira mawr yma heno.
|
| 27/2/1931 | |||||||||||||||||
| Llanbadarn, Aberystwyth | |||||||||||||||||
| llythyr Athro Salter 1931 | |||||||||||||||||
the greenfinch began its drawing note on Feb 27th..
|
| 27/2/1931 | |||||||||||||||||
| llanbadarn | |||||||||||||||||
| llythyr J H Salter at Bible | |||||||||||||||||
the greenfinch began its drawing note, Feb 27th [?]
|
| 0/3/1931 | |||||||||||||||||
| Devil's bridge | |||||||||||||||||
| llythyr J H Salter at Bible | |||||||||||||||||
[ysgrifenodd y dyddiad fel iii 4. 31 ond cynnwys y llythyr yn awgrymu mai 4 mawrth ac nid 3 ebrill a olygir]?on Friday last on the high sheep walks (1000 feet), this side of Devil's Bridge, a flock of 50-60 golden plover was flying, and manoeuvering about at great speed. Once they passed close to me with a loud "swish"
|
| 2/3/1931 | |||||||||||||||||
| Llanbadarn, Aberystwyth | |||||||||||||||||
| llythyr Athro Salter 1931 | |||||||||||||||||
.humble bees seen March 2nd?
|
| 2/3/1931 | |||||||||||||||||
| llanbadarn | |||||||||||||||||
| llythyr J H Salter at Bible | |||||||||||||||||
humble bee seen mar 2nd
|
| 4/3/1931 | |||||||||||||||||
| Llanbadarn, Aberystwyth | |||||||||||||||||
| llythyr Athro Salter 1931 | |||||||||||||||||
?what a frightful east wind today?hands so cold that I can hardly hold the pen?vegetation is still decidedly behind average - I should say a week to 10 days?yesterday I bussed to Eglwysfach and walked back [to Llanbadarn]?on Friday last up to the old high sheep walks (1000 feet) a flock of 50-60 golden ploverswas flying and maneouvering above us at great speed. Once they passed close to me with a loud swish. They follow a leader in v-formation not so much marked as ducks and geese?the greenfinch began its drawing note on Feb 27th..humble bees seen March 2nd?as to the great crested grebe, its locality is in no doubt, Llyn Gwernan, it would be most interesting to have some confirmation of this species. Llythyr gan yr Athro JH Salter Prifysgol Aberystwyth y tu fewn I gopi PMB o lyfr Salter, The Flowering Plants and Ferns of Cardiganshire
|
| 4/3/1931 | |||||||||||||||||
| llanbadarn | |||||||||||||||||
| llythyr J H Salter at Bible | |||||||||||||||||
[ysgrifenodd y dyddiad fel iii 4. 31 ond cynnwys y llythyr yn awgrymu mai 4 mawrth ac nid 3 ebrill a olygir]?What a frightful east wind today!...the spring seems to hang fire. Practically no progress from day to day. My almond buds rose-coloured for a fortnight, but not a flower yet open?my crocuses have been very fine where they have had warm sun?vegetation is decidedly behind the average. I should say a week to ten days?PS hands so cold I can scarcely hold the pen
|
| 29/8/1932 | |||||||||||||||||
| Ham Spray, swydd Wiltshire | |||||||||||||||||
| (llythyr Ralph i Frances) Frances Partridge: Memories. (Phoenix 1981) | |||||||||||||||||
August 29, 1932. The plums are being bottled in 12 large jars, and another 24lbs will arrive shortly; the apples will have to be picked as the wasps are biting them savagely. Alex had a wasp in her coffee after lunch and got it into her mouth, but ejected it safely, except for the lasting memory of its texture on her tongue....
|
| 12/8/1934 | |||||||||||||||||
| Y Sianel | |||||||||||||||||
| ebost gan Gareth Pritchard | |||||||||||||||||
|
Mewn llythyr oddi wrth fy modryb, Megan Humphreys, oedd ar y fordaith [yr Orduna] at ei chwaer, Katie (sef fy Mam) dyma ysgrifennodd, ‘Dydd Sul (y 12fed) cafodd y rhan fwyaf ohonom brofi beth yw sal môr! Ble bynnag yr awn bore Sul- cwynfan mawr a golwg fel y bedd ar bawb. Roedd y llong yn rocio yn arw, daethom i storm yn yr English Channel.’ Yn eu gwelyau bu Megan a’i dwy ffrind am y rhan helaethaf o’r diwrnod!
|
| 4/1/1938 | |||||||||||||||||
| morfa harlech | |||||||||||||||||
| CylCymdHan&ChofSirFeir1976 VII(4) | |||||||||||||||||
?..For the moment I am trying to gain physical health by rough shooting on Morfa Harlech where there are large quantities of snipe & wild fowl (including a lot of shoveller)?llythyr oddiwrth W Ormsby Gore at Sir Cyril Fox (Cyfarwyddwr Amgueddfa Genedlaethol cymru)
|
| 3/3/1940 | |||||||||||||||||
| rhywle yn Ffrainc | |||||||||||||||||
| Llythyrau Pierre le Strat | |||||||||||||||||
Aujourd'hui mes copins sont en promenade et je suis rester [sic] l'attendre le temps est efficassement [sic] tres beau mais comme il est seul dans sa piece comme infirmier il se peut qu'il ne pourra pas venir
[Nid yw lleoliad danfon y llythyr hwn wedi ei nodi (rheolau'r fyddin efallai)]
|
| 8/5/1940 | |||||||||||||||||
| rhywle yn Ffrainc | |||||||||||||||||
| Llythyrau Pierre Le Strat i'w , ac oddiwrth, ei deulu yn Llydaw (diolch i Dominig Kervegant , ei ?yr) | |||||||||||||||||
C'est lamentable de voir ce que font l'artillerie elles étaient au milieu d'un champ de blé pour tirer et les obus de l'autre extrémité tombaient naturellement en plain dans le champ. Ce sera de joli quand il faudra faucher le moisson avec des obus au milieu des champs...Il est tout quand même joli de voir la campagne au mois de mai pendant cette manoeuvre la nous avons parcouru la plaine d'une distance de soixante kilometres, souvent on regardait a perte de vue sans s'apercevoir d'un arbre Par ici il n'ont fait cette année que du blé de printemps mais il est très beau ainsi que les champs de trèf et de luzerne. En culture et en paturage ils sont très rich par ici ils ont des fermes des de deux a trois cent hectares
[Nid oedd lleoliad i'r cofnod hwn (oherwydd rheolau'r fyddin efallai) ac yn ôl llythyr 17 Gorff 1940 roedd o'n cael ei symud o un lle i'r llall yn aml.]
|
| 22/1/1943 | |||||||||||||||||
| Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D.O.Jones, Padog,Ysbyty Ifan.[gyda chaniatat papur bro Yr Odyn, a'r teulu] TJ | |||||||||||||||||
Malu gwellt gyda injan oel. Dal gydar annwyd yn fy stumog. Sgwennu 3 llythyr braf a chware cardiau. cau cwitch tatws.
Prydeinwyr 8th Army yn meddianu tref Tripoli.
|
| 15/12/1945 | |||||||||||||||||
| Hanover, yr Almaen | |||||||||||||||||
| llythyr rhyfel adref gan TO Hickebottom | |||||||||||||||||
10 milltir o Hanover.."Rushed off in a howling gale...rain I've never seen the likes of it before...I was soaked" (dyddiad 15 neu o bosib 16 neu 19 Rhag o'r marc post) [llythyr rhyfel adref gan TO Hickebottom]
|
| 3/3/1947 | |||||||||||||||||
| Llanelidan | |||||||||||||||||
| Dyddiadur Natur disgybl o Ysgol Llanelidan (diolch i Morfudd Sinclair a phapur bro Y Bedol 34 4) | |||||||||||||||||
Fy Nyddiadur Natur 1947
Dydd Llun Mawrth 3ydd - Yn ól yn yr ysgol ar ól mwy o wyliau oherwydd y rhew a'r eira. Yn ó1 y papurau dyma'r Chwefror gwaetha ers can mlynedd. Pan fydda i'n hen nain mi ddweda i wrth y plant bach, "Rydw i'n cofio yn 1947 na fedrwn i fynd i'r ysgol am fis cyfan ym mis Chwefror oherwydd yr eira trwchus a barodd am wythnosau lawer."
[Rhagarweiniad i'r dyddiadur:"Rywbryd Y llynedd fe wnaethoch gyhoeddi llythyr ynghylch hen dyddiadur natur sydd gen i ac mi ges atebion yn cadarnhau mai o ysgol Llanelidan y mae'n dod yn wreiddiol ac mai yn Ysgol Borthyn y daeth o i'm meddiant i. Ond wnaeth neb ei hawlio, felly mae'n dal yn un o nhrysorau i. Meddwl wnes i y buaswn yn ei gyfieithu ac efallai y buasech yn hoffi ei gyhoeddi - mae'r dyddiadur yn rhedeg o lonawr 8 hyd Ebrill 17, 1947, a dyma ran mis Mawrth yn unig i chi gael golwg arno. Mae lluniau hefyd ond heb gael amser i'w sganio. Cofion Morfudd Sinclair"]
|
| 0/6/1947 | |||||||||||||||||
| Penmachno - Blaenau | |||||||||||||||||
| Y Cymro 1947 | |||||||||||||||||
|
Dyma dystiolaeth cadarn o Gymru am fewnfudo’r rhywogaeth hon [y GWYN MAWR] yn yr anecdót hwn yng ngolofn TG Walker yn Y Cymro (1947) [4]: “Y GLOYNNOD byw a adwaenir yn Saesneg wrth yr enw Cabbage White sydd dan sylw yn y llythyr a ganlyn:— ‘Ni wn i ar y ddaear a fedraf wneud i neb goelio y peth yma; ond hwyrach o ran hynny ei fod yn beth digon cyffredin mewn rhai mannau. Er bod hyn wedi digwydd tua Mehefin neu Orffennaf 1947, y mae`r olygfa yn dal hefo mi o hyd, ac yr wyf am gael gwared o`r dyfalu trwy ofyn i chwi am eglurhad. Noson hafaidd ydoedd, tua chwech o`r gloch, minnau mewn mangre unig ar y mynydd rhwng Penmachno a Blaenau Ffestiniog, rhyw 1500 troedfedd uwchlaw`r mor. Eisteddwn mewn edmygedd o`r unigrwydd a`r tawelwch, a dim byd i dorri ar y tawelwch ond bref ambell ddafad. Yna, sylwais ar loywod byw, y brid hwnnw svdd yn gymaint gelyn i`r garddwr a`i gabaits, y rhai gwynion. Sylwais yn fwy manwl; ac yn wir, nid oedd modd peidio a sylwi erbyn hyn, oherwydd daethant fel cawod o blu eira, hwythau oll yn hedfan o`r un cyfeiriad ac yn mynd i`r un cyfeiriad. Barnaf mai o`r gogledd a thua`r dehau y cadwasant eu cwrs. Yr oedd yn ddiddorol i`w gwylio. Pan oedd un gawod ohonynt yn teneuo a bron cilio, fe ddeuai mintai, arall i`r golwg. Gwelais gannoedd ar filoedd yn pasio heibio yn ystod rhyw ddwy awr o amser. Ni welais yr un ohonynt yn disgyn ar y grug nac ar y ddaear o gwbl. Yr oedd gennyf wydrau prismatig nerthol, ac yr oeddwn yn dewis un fintai a`i dilyn cyn iddi fy nghyrraedd ac yna ei dilyn ar ol iddi fynd heibio imi. Y rhvfeddod mawr mi ydoedd gymaint eu nifer, y naill fintai yn dilyn y llall,a phob mintai oddeutu chwarter milltir o led, a chreaduriaid mor wantan a`r rhain yn gallu dal ar yr adain am gymaint pellter, y pellter yr oeddwn i yn medru eu dilyn trwy`r gwydrau, achos ni welais yr un ohonynt yn codi oddi ar y ddaear nac yn disgyn ychwaith. Hwyrach eto ei bod yn anodd credu`r stori. Beth bynnag am hynny. mae`n berffaith wir; ac am ei bod yn wir, y mae fel problem ar fy meddwl ers dros dair blynedd yn disgwyl am esboniad’.”
|
| 0/7/1947 | |||||||||||||||||
| Migneint? | |||||||||||||||||
| Colofn TG Walker Y Cymro (1951?) (dyfyniad o lythyr di-enw) | |||||||||||||||||
Y GLOYNNOD byw a adwaenir vn Saesneg wrth yr enw Cabbage White sydd dan sylw yn y llythyr a ganlyn :— Ni wn i ar y ddaear a fedraf wneud i neb goelio y peth yma; ond hwyrach o ran hynny ei fod yn beth digon cyffredin mewn rhai mannau. Er bod hyn wedi digwydd tua Mehefin neu Orffennaf 1947, y mae`r olygfa yn dal hefo mi o hyd, ac yr wyf am gael gwared o`r dyfalu trwy ofyn i chwi am eglurhad.
Noson hafaidd ydoedd, tua chwech o`r gloch, minnau mewn mangre unig ar y mynydd rhwng Penmachno a Blaenau Ffestiniog, rhyw 1500 troedfedd uwchlaw`r mor. Eisteddwn mewn edmygedd o`r unigrwydd a`r tawelwch, a dim byd i dorri ar y tawelwch ond bref ambell ddafad. Yna, sylwais ar loywod byw, y brid hwnnw svdd yn gymaint gelyn i`r garddwr a`i gabaits, y rhai gwynion. Sylwais yn fwy manwl; ac y? wir, nid oedd modd peidio a sylwi erbyn hyn, oherwydd daethant fel cawod o blu eira, hwythau oll yn hedfan o`r un cyfeiriad ac yn mynd i`r un cyfeiriad. Barnaf mai o`r gogledd a thua`r dehau y cadwasant eu cwrs. Yr oedd yn ddiddorol i`w gwylio. Pan oedd un gawod ohonynt yn teneuo a bron cilio, fe ddeuai mintai, arall i`r golwg. Gwelais gannoedd ar filoedd yn pasio heibio yn ystod rhyw ddwy awr o amser. Ni welais yr un ohonynt yn disgyn ar y grug nac ar y ddaear o gwbl. Yr oedd gennyf wydrau prismatig nerthol, ac yr oeddwn yn dewis un fintai a`i dilyn
cyn iddi fy nghyrraedd ac yna ei dilyn ar ol iddi fynd heibio imi. Y rhvfeddod mawr mi ydoedd gymaint eu nifer, y naill fintai yn dilyn y llall,a phob mintai oddeutu chwarter milltir o led, a chreaduriaid mor wantan a`r rhain yn gallu dal ar yr adain am gymaint pellter, y pellter yr oeddwn i yn medru eu dilyn trwy`r gwydrau, achos ni welais yr un ohonynt yn codi oddi ar y ddaear nac yn disgyn ychwaith. Hwyrach eto ei bod yn anodd credu`r stori. Beth bynnag am hynny. mae`n berffaith wir; ac am ei bod yn wir, y mae fel problem ar fy meddwl ers dros dair blynedd yn disgwyl am esboniad.
|
| 21/7/1947 | |||||||||||||||||
| Ty Uchaf, Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) DB | |||||||||||||||||
21. Godro. Mynd i Llanrwst yn y pnawn i nol neges, prynu esgidiau brown newydd.Anfon llythyr i America i Mr Richiard G.Jones,2627 Helen St Seattle,Washinghton. Gorffen trin maip yn cae llwybr. Tanu gwair a rhedyn yn cae crwn. tywydd gwlyb.
|
| 24/11/1947 | |||||||||||||||||
| Ty Uchaf, Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) DB | |||||||||||||||||
24. Mynd i ddyrnu yn T? Nant yn y gwellt. Gwerthu Queen yr eboles i Mr W.H.Roberts Bryn Bras am £15.0.0d. Cael llythyr o America o Butte, Montana.
|
| 1/9/1948 | |||||||||||||||||
| Padog,Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D.O.Jones, Padog Ysbyty Ifan, [gyda chaniatad papur bro Yr Odyn a'r Teulu] mewnbwn T.J. | |||||||||||||||||
Godro, torri ca llwyd hefo'r injan ar wedd, dau ddaliad, un yn y bore ar llaa gyda'r nos. Cael llythyr i ddweud fod y gwartheg wedi pasio y test.
|
| 2/11/1949 | |||||||||||||||||
| Ty Uchaf, Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) DB | |||||||||||||||||
2. Derbyn llythyr o America. Talu am galch i W.E.Hughes, Plas Iwrwg [sic iorwg], Llanrwst. Danfon Mrs Roberts i Blaen Eidda Isaf.
|
| 3/12/1949 | |||||||||||||||||
| Ty Uchaf, Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) DB | |||||||||||||||||
[2. Derbyn llythyr o America.]
3.Godro, colli y lori laeth. Mynd i Sbyty i nol neges ac i bostio calenders i 719 Maryland Ave, Butte, Montana, USA. Gweld ffilm yn Llanrwst The Blue Lagoon. Drycin, ystormus, llif .
|
| 27/7/1953 | |||||||||||||||||
| Rome | |||||||||||||||||
| llythyr RCAMWM | |||||||||||||||||
llythyr at Mary (Parry) am Garreg Fawr yn sylwi "I am now getting ready for my visit to Italy, though I read with some apprehension that Rome is in the throws [sic] of a heatwave with shade temperatures of about 95 degrees [fahrenheight] Peter Smith
|
| 26/1/1954 | |||||||||||||||||
| Padog | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Ty Uchaf, Padog (gyda diolch i`r teulu) | |||||||||||||||||
26. Eira , rhewi. Oer. Carthu y beudy. Cerdded at bont Penmachno, cael lifft i Llanrwst hefo Parch Brymor Jones Ysbyty i Llanrwst. Dod adra ar bws pedwar i Padog, anfon llythyr i`r Draw i Heddlu Gwynedd. Tynnu dwr o`r car a`r tractor. Llithrig.
|
| 2/2/1954 | |||||||||||||||||
| Llys Myfyr, Groeslon | |||||||||||||||||
| Dyddiadur y Parch. John Richards XM12309 | |||||||||||||||||
Pobman yn wyn hefo barrug ac eira wedi rhewi yn galed. Rhai mannau yn ein gwlad a thrwch o dros fodfedd o eira yn ei gorchuddio...[llythyr o Amsterdam - cefnder Albert Edward Price] cwyno fod yr hin yn ddifrifol yn Europe
|
| 28/8/1954 | |||||||||||||||||
| Padog Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron D.O.Jones gyda diolch i`r teulu. mewnbwn A.J. | |||||||||||||||||
Tori gwaelod cae tan wal. Tanu a cario llwyth trol cae ty i`r helm wair. Cwlasu. Mynd i Penmachno a llythyr dipio i`r plisman. Mynd i Llanrwst ac i`r Helmydd at Brenda. Braf, heulog, teg.
|
| 10/9/1954 | |||||||||||||||||
| Padog Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron D.O.Jones gyda diolch i`r teulu. mewnbwn A.J. | |||||||||||||||||
.Gaeafol, oer, cawodydd. Godro, Mynd i bostio llythyr i Padog. Nol dwr glan o wern isa hefo tractor . Glaw trwm, tywydd anobeithiol tu hwnt i ddeall dyn.
|
| 10/8/1955 | |||||||||||||||||
| Padog, Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron D.O.Jones Padog, Ysbyty Ifan. Trwy garedigrwydd y teulu. [Mewn bwn gan Tom Jones] | |||||||||||||||||
10. Dechrau trin y sweds. Chwynu yr ardd yn y cae. Pricio runner beans. Sgwenu llythyrau, Mynd i Padog i bostio 4 llythyr. Mwllwch, trymedd.
|
| 14/1/1956 | |||||||||||||||||
| Padog Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiaduron D.O.Jones, Padog Ysbyty Ifan. {Gyda chaniatad y teulu} [mewnbwn T.J.] | |||||||||||||||||
Mynd at y doctor hefo`r annwyd, cael potel ffisig a mynd ar y panel. Llifio a thori coed. Mynd i Padog i bostio llythyr. Oer, cawodydd, cymylog, gwlyb.
|
| 3/8/1956 | |||||||||||||||||
| Padog, Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) BJ | |||||||||||||||||
Mynd a llyfrau y neuadd i’r auditors, postio llythyr i Garner Evans yngl?n ar neuadd.
|
| 3/8/1956 | |||||||||||||||||
| Padog, Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) BJ | |||||||||||||||||
Mynd a llyfrau y neuadd i’r auditors, postio llythyr i Garner Evans yngl?n ar neuadd. Gosod gwesti yn yr afon, rhoi sangral yn yr ardd. Gosod ystyllen ar y siderake. Gwlyb iawn, manlaw, gwlithog.
|
| 13/2/1957 | |||||||||||||||||
| Padog,Ysbyty Ifan. | |||||||||||||||||
| Dyddiadur DO Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) BJ | |||||||||||||||||
Mynd i Padog i bostio llythyr. Gwneud llidiart hefo hen beips dwr. Barddoni, oer, cymylog a eirlaw.
|
| 29/5/1958 | |||||||||||||||||
| Padog, Ysbyty Ifan | |||||||||||||||||
| Dyddiadur D O Jones, Padog (o deipysgrif electronig, gyda chaniatad y teulu) BJ | |||||||||||||||||
Mr Morris Caernarfon yma yn newid contract y llaeth, anfon llythyr i Wrecsam ac i J.Richard, vet. Peintio giât cefn a pheintio ffenestri a bondo’r porch. Cymylog, clos, trwm.
|
| 0/0/1959 | |||||||||||||||||
| Ynys Enlli | |||||||||||||||||
| Llythyr Brenda Chamberlain | |||||||||||||||||
|
Dyddiad yn seiliedig ar dystiolaeth amgylchiadol (FB Dewi Lewis): “Bardsey…. After a completely drought-ridden summer when there was almost no water available on the island, we are now wading through waterlogged fields. Thank goodness the house itself is dry”
|
| 0/11/1959 | |||||||||||||||||
| Ynys Enlli | |||||||||||||||||
| Brenda Chamberlain >> Dewi Lewis FB | |||||||||||||||||
|
After a completely drought written summer, when there was almost no water available on the island, we are now wading through waterlogged fields. Thank goodness the house itself is dry. [Amcan DL o’r dyddiad: “Mae yna lythyr arall yn ddyddiedig 25 o Hydref 1959 mae'r llythyr uchod wedi'r dyddiad yna oherwydd mae'r ddau lythyr yn cyfeirio at y llyfr "Jiving to Gyp". Dechrau tachwedd 1959 swn i'n tybio”. Kington 2010: 10th of October: “Cyclonic situation, drought broken by the first general fall of rain over England for several months”.]
|
| 5/7/1962 | |||||||||||||||||
| Abersoch | |||||||||||||||||
| F P A Winterbotham [?], (llythyr o Abersoch i Ysgol Botwnnog) | |||||||||||||||||
My maximum reading on July 5th was 62.2 [F]
|
| 0/10/1962 | |||||||||||||||||
| Abersoch | |||||||||||||||||
| F P A Winterbotham [?], (llythyr o Abersoch i Ysgol Botwnnog) | |||||||||||||||||
We have been having a wonderful October so far [ysgrifenwyd y 24 Hyd 1962] and I should think your rainfall will be a record small one. I cannot remember such an early October since 1929 when I was playing hockey and the temperature most days in the first fortnight reached 80[F]. Possibly it was 1928. I can't be quite certain
|
| 0/10/1962 | |||||||||||||||||
| Botwnnog | |||||||||||||||||
| gorsaf dywydd Ysgol Botwnng (llythyr i FP Wintrbotham oddiwrth RL Jones) | |||||||||||||||||
Oct 1 0.16"
2 0.01"
3 Trace
4 0.24 inches
5 nil
|
| 28/10/1962 | |||||||||||||||||
| Abersoch | |||||||||||||||||
| F P A Winterbotham [?], (llythyr o Abersoch i Ysgol Botwnnog) | |||||||||||||||||
It has been as you say a remarkable autumn
|
| 27/5/1968 | |||||||||||||||||
| Porsgrunn, Norwy | |||||||||||||||||
| llythyr TG Walker i William Evans | |||||||||||||||||
Daethom i'r porthladd hwn [Porsgrunn, Norwy] am hanner awr wedi dau yn y prynhawn, ar ddiwedd mordaith dra phleserus a difyr. Ni chawsom wynt na glaw ar hyd y mil milltir, dim ond haul braf trwy gydol yr amser ac awelon ysgafn a môr tawel...Mae'r tywydd yn hyfryd yma. Bûm yn gwylio sawl Fieldfare yn pigo bwyd ar y lawntiau ac yn ei gludo yn eu pigau i'w cywion. Yma maent yn eithaf dof, yn dra gwahanol i'r hyn fyddant yn Sir Fôn yn ystod y gaeaf. Mae yna adar to, a Drudwys a Brain Llwydion, ond nid wyf wedi gweld dim math arall
|
| 11/2/1971 | |||||||||||||||||
| prydain | |||||||||||||||||
| llafar PMB | |||||||||||||||||
diwrnod I arian Prydain gael ei fetriceiddio 2.5c am ddanfon llythyr am gyfnod byrnes codi I 3c, hyn yn ddefnyddiol I ddyddio cardiau
|
| 23/6/1978 | |||||||||||||||||
| Caergrawnt | |||||||||||||||||
| Llythyr Les Larsen | |||||||||||||||||
Hoffwn holi beth ydy Pwdre Se^r (pydredd se^r). Mae awdur Paul Simons yn ei lyfr "Weird Weather" yn trafod y mater:- "Pwdre ser is a glutinous mucus which falls to the ground and was thought to be some sort of meteor - its name comes from the Welsh for star rot or what the French call crachet de lune (moon spit)". Mae'n damcaniaethu am yr hyn ydyw ac yn sôn am ddynes o Gaergrawnt yn gweld pelen o jeli yn dod o'r awyr ac yn glanio ar ei lawnt. Cawn y tywydd a'r amser, a'r flwyddyn, sef 7.30yh. Mehefin 23ain 1978. Yr oedd y llysnafedd hwn yr un maint a phe^ldroed, ond y bore wedyn yr oedd y cwbl wedi diflannu. Un peth yn sicr nid seren wib oedd y peth (Gyda llaw mae GPC ar dudalen 2960 yn honni bod y gair Pwdre'r Ser i'w glywed ar lafar yn Sir Benfro)
|
| 17/6/1979 | |||||||||||||||||
| Eryri | |||||||||||||||||
| llythyr Les Larsen i'r Swyddfa Dywydd | |||||||||||||||||
There were several snow patches [in Eryri] to be seen on the 17th of June [1979]
|
| 2/10/1984 | |||||||||||||||||
| Eryri | |||||||||||||||||
| llythyr Les Larsen i'r Swyddfa Dywydd | |||||||||||||||||
Eira...October 2nd S.L 2800'
|
| 6/5/1985 | |||||||||||||||||
| Eryri | |||||||||||||||||
| llythyr Les Larsen i'r Swyddfa Dywydd | |||||||||||||||||
Eira...6 Mai SL 3100'
|
| 26/12/1995 | |||||||||||||||||
| Gwelfor, Waunfawr | |||||||||||||||||
"a heatwave in August, snow at Christmas" when are we going to stop ruining our climate" llythyr yn un o'r papurau dyddiol
|
| 0/0/2001 | |||||||||||||||||
| Mynydd Epynt | |||||||||||||||||
| dogfen llythyr personol | |||||||||||||||||
nodyn gan Mike Shrubb ar adweithiau naturiol i'r clwyf traed a genau:
on mynydd epynt there was a very marked and cospicuous flush of cotton grass over several large areas of marshy grassland, which i could view from the public road?.it was a really striking and unusual sight, the moors were white with it in some areas?the SENTA rangers remarked they had seen nothing like it for 25 years?.undoubtedly the result of a very obvious reduction in sheep grazing
|
| 0/0/2001 | |||||||||||||||||
| Bestwood Country Park, Notts | |||||||||||||||||
| dogfen llythyr personol | |||||||||||||||||
nodyn gan Paul Robinson ar adweithiau naturiol i'r clwyf traed a genau:
Bestwood Country Park was effectively closed to all members of the public for 4 months??many mammal species..much more active in middle part of the day eg hares, "country" foxes (less mangey), yellohammer, redpoll, woodpigeon
foot and mouth disease
|
| 5/4/2003 | |||||||||||||||||
| Gwelfor, waunfawr | |||||||||||||||||
| gorsaf dywydd | |||||||||||||||||
swn piod mor yn myndf dros gwelfor neithiwr a bore ma, awyr clir iawn?gwyfyn ymerodr, iar, ar ris drws geraint wyn jones, y fali heddiw - adroddiad i galwad cynnar mewn llythyr - llun da iawn ohonno.
|
| 19/7/2006 | |||||||||||||||||
| Barmouth | |||||||||||||||||
| llythyr 17-8-06 | |||||||||||||||||
I hope [DB] you enjoyed/survived the heat wave. Out here on the coast we did not generally get the extreme temperatures there were inland - around 22 or 23 C in shade was usual. But there was a notable exception - the 19th july when at 14:30 I recorded 33C in the shad, the highest temperature I have ever known at Barmouth. Today [17 awst 2006] it was 14C which is only about 4C warmer than an ordinary Barmouth winter day.
Peter Benoit
|
| 27/7/2006 | |||||||||||||||||
| Bermo | |||||||||||||||||
| llythyr 17-8-06 | |||||||||||||||||
there was one notable butterfly record from my garden - a comma on the lavender on the afternoon of the 27 July 2006. I hardly ever see commas in this district and I had only once before had one in the garden here
Peter Benoit
|
| 0/11/2008 | |||||||||||||||||
| Treffynnon, Sir y Fflint | |||||||||||||||||
| llythyr Mary Lloyd Williams | |||||||||||||||||
cnwd toreithiog o afalau. Dwi'n falch o ddweud mod i'n tynnu at y terfyn cyn belled â fod y casglu yn y cwestiwn; gwneud y holl gatwad sydd nesa! (20 11 08
|
| 29/5/2009 | |||||||||||||||||
| Hafod Garegog | |||||||||||||||||
| Elfyn Lewis FB | |||||||||||||||||
|
Wedi darganfod pwt y gyrrais i Galwad Cynnar! Mai 29, 2009: Annwyl Syr, Mai'n siwr eich bod wedi clywed am y mewnlifiad anhygoel o IEIR BACH TRAMOR neu PAINTED LADIES a ddaeth i mewn i o dde Prydain yn ddiweddar. Mai’n debyg bod y gloynod byw yma wedi dechrau symud i'r gogledd gyda'r tywydd braf ddydd Gwener [29 Mai, roedd EL wedi ysgrifennu’r llythyr mae’n debyg yr un diwrnod a’r digwyddiad]. Mi welais nifer mawr yn mynd heibio safle nyth Gwalch y Pysgod ger Hafod Garegog, Nantmor yn ystod y dydd. Fe roedd tua deg ohonynt yn mynd heibio i’r De bob munud. Roeddem yn amcangyfrif bod o leia pum mil wedi mynd heibio mewn tua naw awr roeddem ar y safle. Wrth edrych ar wahanol gwefannau heno, deallaf fod y gloyn byw yma wedi bod yn eithriadol o niferus drwy Ogledd Cymru heddiw. Mae yna archwiliad o'r rhywogaeth yma yn cael ei gynnal penwythnos yma. Am fwy o fanylion ewch i'r cysylltiad yma: http://www.birdguides.com/webz... Neu ewch i wefan y Butterfly Conservation. Gobeithio y bydd hyn o ddiddordeb. Tybed a oedd mwy o wrandawyr Galwad Cynnar wedi sylwi ar y nifer mawr o'r gloynod byw yma sydd yng Nghymru yn y dyddiau diwetha ma. Hwyl am y tro, Ellyn Lewis.
|
| 0/3/2013 | |||||||||||||||||
| Ceredigion | |||||||||||||||||
| John Evans (llythyr) | |||||||||||||||||
Llythyr i Galwad Cynnar 23 Mawrth 2013: ...A ydy'r tyrchod daear yn brysurach nac arfer eleni? Rwyf wedi clywed sawl un yn cwyno'n yr ardal yma [Talybont, Ceredigion] amdanynt yn tyrchu yn eu gerddi ac ar eu lawntydd. Oes sail i hyn tybed?
Daeth darn yma i gof. Mae ar fesur englyn ond cymysgedd Saesneg/Cymraeg. Mae mewn hen gasgliad wedi'i torri allan o bapurau newydd ayb. Does dim awgrym o bwy a'i lluniodd ond y dyddiad 1928.
"The mole, anodd ei 'mela - in a field,
Stretcheth for its rhodfa;
A keen d....l can difa,
Tyrr ein tir winter and ha'"
|
| 26/7/2015 | |||||||||||||||||
| Waunfawr | |||||||||||||||||
| Llythyr i Ruairidh Mclean | |||||||||||||||||
The honeysuckle (GWYDDFID) is just getting past its best here after an excellent season. The budleias(?) though have had no butterflies on them worth mentioning,. Rainy day today [26 Gorffennaf] but a good catch of moths this last night though nothing unusual, dark arches had the highest score.
|
| 0/5/2016 | |||||||||||||||||
| Volt [Iseldiroedd] | |||||||||||||||||
| Gert Voss | |||||||||||||||||
[10 Mai 2016] This [llythyr, ar wahan] was written a week ago [c.3 Mai]. Since then [3-10 Mai 2016] we have had the highest temperatures in Europe and I have been hammered at Volt [Iseldiroedd] with over 50 eaters each night. But good staffing and I get on with my main assistant Euridice like a house on fire.
|
CANLLAWIAU CHWILIO:
Dyma enghreifftiau o’r codau (“Bwleaidd”) i’w defnyddio wrth chwilio’r Tywyddiadur:
Y chwiliad symlaf yw gair ar ei ben ei hun (ee wennol), neu dau air wedi eu gwahanu gan A, NEU neu DIM (ee. wennol NEU gwennol)
Ond i chwilio ar draws y meysydd:
Rhowch + o flaen pob maes/elfen o’ch chwiliad a : (colon) ar ei ôl..
Dynodir dyddiadau fel diwrnod, mis, blwyddyn (dd/mm/bb)
Ee. I godi pob cofnod sy’n cynnwys Faenol ym mis Ionawr 1877:
+lle:Faenol +mm/bb:1/1877
Dyma ychydig o engreifftiau eraill:
+nodiadau:llosgfynydd +bb:1815
+ffynhonnell:Edwards +nodiadau:moch
+nodiadau:wartheg +nodiadau:ffridd
Mwy yn fan hyn:
Apache Lucene - Query Parser Syntax
|
