Llên Natur
Llên Natur

Y Tywyddiadur

Prif nodwedd y gronfa hon yw'r dyddiad, mis neu'r flwyddyn penodol sydd yn sail i'ch cofnod. Mae'r tywydd wrth gwrs yn rhywbeth sydd yn digwydd "rwan", pryd bynnag yw neu oedd "rwan" i'r cofnodwr gwreiddiol; y bore yma efallai, diwrnod arbennig yn eich plentyndod, neu sylw mewn dyddiadur dwy ganrif yn ôl yn sir Feirionnydd.... efallai. Neu efallai bod cysylltiad y sylw a'r tywydd yn ymddangosiadol wan iawn: tylluan wen yn hela am dri o'r gloch y prynhawn ar ddyddiad arbennig o Chwefror; clywed y gog yn canu ddiwedd mis Mawrth; teilo cae at datws ddechrau’r gwanwyn. Tywydd....? efallai! Ffenoleg...? yn bendant.

Mae'r Tywyddiadur yn rhyngweithiol - hynny yw, mi allwch rhoi gwybodaeth i fewn iddo, neu chael gwybodaeth allan. Y cam cyntaf y byddwch yn cymryd wrth fentro ar y dudalen hon felly fydd dewis pa un rydych am ei wneud.... Chwilio ynteu Mewnbynnu (blychod chwilio ar y chwith mewn glas, blychod mewnbynnu ar y dde mewn coch).

(Ewch i’r gwaelod am ganllawiau cychwynnol).

CHWILIO: Chi biau’r dewis: mis neu gyfnod arbennig efallai, blwyddyn, gair (neu ddau air), neu ddiwrnod penodol (treiwch ddyddiad eich pen-blwydd). Cewch wneud cyfuniad o rhain.

MEWNBYNNU: Trwy fewnbynnu cewch ychwanegu at y gronfa a chreu adnodd mwy cynhwysfawr fyth i ymchwilwyr fel chi. Dim ond tri amod sydd ar eich cofnod: ei fod yn cynnwys rhyw fath o ddyddiad, lleoliad (bras neu fanwl), a bod y cofnod rhywfodd yn gysylltiedig â’r amgylchedd.




Oriel

Tywyddiadur

llythyr

221 cofnodion a ganfuwyd.
24/3/1872
Parsele
Dyddiadur D.Edward Evans,Parsele,St Edrens,Gog.Penfro (C.E)
Aethym i Heneglwys, llythyr ir post i Wm ynghylch y [n-t?] Rhew a sych gwynt oerllyd ir Dwy Og, Eira prydnawn a rhewi hwyr!
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
26/3/1872
Parsele
Dyddiadur D.Edward Evans,Parsele,St Edrens,Gog.Penfro (C.E)
Aethym i Hwlfford (ar gefn [Artfull]-yr Ebol) er gwneud ychydig o fusiness yr wyf wedi dod ido oherwydd fi mrawd. Cefais llythyr odiwrth William, tybiaf wedi’r cyfan y try pethau etto yn all right. Hau Ceirch yn Parc mawr a gorphen y Park. Titus yma. Wedi bwrw cawod drom o eira, cael rhwystr hyd tua 10 o’r herwyd ar rhew- yna dywrnod da. Gwynt Gog a.m West p.m
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
18/8/1872
yr Iseldiroedd
Ronald de Leeuew (1997) The Letters of Vincent Van Goch (Penguin Books)
What terrible weather. You must have sweltered on your walks to Oisterwijk. There was harness racing yesterday for the exhibition, but the illuminations & the fireworks were put off because of the bad weather, so it's just as well you didn't stay on to see them. [Dyddiad y llythyr oedd yr 18 (mewn cromfachau petrual yn y gwreiddiol, felly efallai bod y cofnod hwn o ychydig ddyddiau ynghynt Gol.]
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
14/5/1873
Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd
Dyddiadur Edward Edwards, Faenol Isaf, Tywyn, Archifdy Meirionnydd Z/M/3192/1 gyda chaniatad,

Mer diwrnod feind trwy y didd Fair glama Towyn anfon Llythyr at Sarah nina yn rowlio


Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: Rwth Tomos
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid:
3/12/1874
Cwningar, Niwbwrch,Môn
Dyddiaduron Thomas Jones. Diolch i`r perchen, ei or-wyres Mairwen Hughes, ac i Alun Pritchard. BJ
pedoli Drol Elisa mund a llythyr i David Jones pen llun Richard yn refal [yr efail] efo lwinion [olwynion]
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
19/1/1875
Faenol Isaf, Tywyn
Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionnydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos
Maw diwrnod marwedd gwlawog Llythyr or america
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
0/2/1875
Pwllheli
Dafydd Richard Hughes FB

Llythyr mewn papur newydd yn nodi y stori am oleuadau rhyfedd welwyd mwy nag unwaith yn ardal Pwllheli:-

Chwefror 1875
“Some few days ago we witnessed here what we have never seen before—certain lights, eight in number, extending over, I should say, a distance of 8 miles; all seemed to keep their own ground, although moving in horizontal, perpendicular, and zig-zag directions. Sometimes they were of a light blue colour, then like the bright light of a carriage lamp, then almost like an electric light, and going out altogether, in a few minutes would appear again dimly, and come up as before. One of my keepers, who is nearly 70 years of age, has not, nor has any one else in this vicinity, seen the same before. Can any of your numerous readers inform me whether they are will-o’-the- wisps, or what? We have seen three at a time afterwards on four or five occasions

Ertgygl mewn llun- Mawrth 1875


Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: DB
Cyf. Gwynt: 0
Nerth.Gwynt : 0
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -99
Safle grid:
0/2/1875
Pwllheli
Dafydd Richard Hughes FB

Llythyr mewn papur newydd yn nodi y stori am oleuadau rhyfedd welwyd mwy nag unwaith yn ardal Pwllheli:-

Chwefror 1875
“Some few days ago we witnessed here what we have never seen before—certain lights, eight in number, extending over, I should say, a distance of 8 miles; all seemed to keep their own ground, although moving in horizontal, perpendicular, and zig-zag directions. Sometimes they were of a light blue colour, then like the bright light of a carriage lamp, then almost like an electric light, and going out altogether, in a few minutes would appear again dimly, and come up as before. One of my keepers, who is nearly 70 years of age, has not, nor has any one else in this vicinity, seen the same before. Can any of your numerous readers inform me whether they are will-o’-the- wisps, or what? We have seen three at a time afterwards on four or five occasions

Ertgygl mewn llun- Mawrth 1875


Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: DB
Cyf. Gwynt: 0
Nerth.Gwynt : 0
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -99
Safle grid:
18/3/1875
Faenol Isaf, Tywyn
Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionnydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos
Iau diwrnod ffeind trwy y dydd Rowland yn troi y dafad yn y morfa llythyr o america
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
29/10/1876
Isleworth
Letters of Vincent Van Gogh (Penguin Classics 1997) Ronald de Leeuw (Gol), A Pomerans (Cyfieithiad)
[llythyr dyddiedig 31 Hydref 1876]: Last Sunday [29 Hydref 1876]....It was a bright autumn day and a beautiful walk from here to Richmond along the Thames, in which were mirrored the tall chestnut trees with their burden of yellow leaves and the bright blue sky, and through the tops of those trees the part of Richmond that lies on the hill, the houses with their red roofs and uncurtained windows and green gardens and the grey spire above them, and below, the great grey bridge, with the tall poplars on either side, over which the people could be seen going by as small black figures.
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
6/11/1876
Faenol Isaf, Tywyn
Dyddiadur Edward Edwards, Tywyn (Archifdy Meirionydd Z/3412/1 gyda chaniatad) Rwth Tomos
Llun diwrnod ffeind iawn dyrni haidd Hugh a Price Thomas yma yn efel[?] Llythyr or america
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
4/7/1878
Penrhyndeudraeth
Hen bapurau o eiddo DB

Tân ar Bont y Briwet Gorffennaf 1878: newydd ddod ar draws y llythyr hwn ymysg hen bapurau (dim ffynhonell yn anffodus). Y TYWYDD A’R INJAN SY’N CAEL Y BAI. 
Trawsgrifiad isod a llun y llawysgrif yn atodol:

“Cambrian Railway 
19th July 1878 

Lord and Gentlemen 

I beg to report, that the timber bridge, carrying the railway over the Traeth Bach, near Penrhyn Deudraeth, was set on fire by the Engine of the No 10  5:30 pm down train [to?] Machynlleth on the night of the  4th. inst. [4 Gorffennaf 1878]. 

The bridge is undergoing repairs but the men had left off work. The Toll Keeper Elizabeth Parry, watched the Train over the bridge, (it’s being then about 8 o’clock) and soon after observed that the latter was on fire. She endeavoured to put it out but failing to do so, ran to Penrhyn Village and called the workmen who after some trouble extinguished the fire, fortunately before any serious damage had been done. 

The cause of the fire was doubtless the ignition of the planking of the bridge, the weather being very hot and dry and the engine, the Llanerchyddol which worked the Train, is of a dangerous class camp, carrying, as it does a very low ash pan and has previously been the cause of damage to the Permanent Way and Works. 

I would recommend that the woman, who is not in the employ of the Company, be presented with a small gratuity for the trouble she took in the matter.”

https://www.facebook.com/groups/671177946410845/permalink/905578279637476/


Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: DB
Cyf. Gwynt: 0
Nerth.Gwynt : 0
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -99
Safle grid:
21/8/1879
Penrhyn Gwyr
Llythyr gan Mathew Arnold (Letters from Wales: Joan Abse)
To M.E. Grant Duff, M.P. August 22, 1879. Fairy Hill, Swansea. ...You have been much in my mind lately, for you first turned to me to try and know the names and history of the plants I met with, instead of being content with simply taking pleasure in the look of them; and you have at least doubled my enjoyment of them by doing so. I send you two things which grow beautifully here, on the south¬western peninsula of Gower, fifteen miles from Swansea, the St John's wort and the Oenothera. The Oenothera is a beautiful sight, covering every grassy spot in the sand, by Oxwich Bay, where we were yesterday [21 Awst 1879].
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
16/11/1881
Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd
Dyddiadur Edward Edwards, Faenol Isaf, Tywyn, Meirionnydd. [rhif Archifdy Dolgellau Z/M/3192/1] mewnbwn T.J.

Mer diwrnod gwlawog iawn y ddau Rowland yn dyrni Gwenith danfon Llythyr I Liverpool


Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
5/11/1883
Llandudno
James Nicol, The Climate of Llandudno (Cyh. Heywood, Llundain 1885)
...the glorious climate of NMorth Wales - and especially of Llandudno - in the month of November, when dense fogs are so prevalent in Manchester and elsewhere...I came here on Monday the 5th instant I have taken some four or five hours' exercise daily in the open air, and so far have had no occasion to use my umbrella. My bedroom [yn yr Hydropathic Establishment] faces the east, and each morning the sun has been shining most brilliantly through the window whilst dressing. Letters received by myself and others give information of dense fogs in various parts of Lancashire; here all has been bright, clear and dry. Two days ago I passed a garden under the Great Orme, in which I saw in full flower roses, geranioums, fuchsias, calceolarias, lobelia, auriculas, and others I cannot name (llythyr William Knowles, yn y Manchester Examiner & Times, Nov 19, 1883)
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
24/8/1885
Abergavenny
Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren)
...There were traces of rain from Abergavenny onwards; they had a little rain yesterday morning [24 Awst], and much the day before; today it is beautiful [25 Awst] [Llythyr gan Matthew Arnold at ei wraig dyddiedig 25 Awst 1885]
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
25/8/1885
Duffryn, Mountain Ash
Joan Abse (2000): Letters from Wales (Seren)
...There were traces of rain from Abergavenny onwards; they had a little rain yesterday morning [24 Awst], and much the day before; today it is beautiful [25 Awst] [Llythyr gan Matthew Arnold at ei wraig dyddiedig 25 Awst 1885]
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
24/12/1888
Moelfra, Aberdaron
Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts) Mewnbwn BJ
...Owen Jones yma yn dyrnu Cael llythyr o Carnarvon
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
7/6/1889
Aberdaron
Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron. (Mrs D Miners)
Griffith Dafydd yn tori tywyrch. Cael llythyr oddiwrth Janet y Fachwen o'r America. Mewnbynnwyd gan N Gruffydd
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
20/11/1890
Moelfra, Aberdaron
Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron. (Mrs D Miners)
Cael llythyr oddiwrth Mr Williams Penlan Bangor Cael y ci bach yn Hendreucha Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
3/2/1891
Moelfra, Aberdaron.
Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (Drwy garedigrwydd Mrs.D Miners)
Twrch 2 Gwneud llythyr i Sarah Jones i fyned i fwrdd y Gwarcheidwaid Pwllheli, Griffith Griffiths siopwr Penygraig wedi marw yn sydyn. Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
0/7/1891
Y Wladfa
Casgliad y Werin
[llythyr dyddiedig 6 Gorffennaf 1891]Mae wedi bod yn dywydd gwlyb yma ers wythnos bellach ac mae pob man yn anghysyrys [sic] iawn, gwyr Mrs Jones yn dda pa fath le sydd yn y Wladva [Wladfa] yma pan fydd yn gwlawio, [vy manu] yn dyweid lawrr gwaith mor anghysyrus oedd pob peth pan ddaeth yma..... Eich merch MR Iwan [Roedd Myfanwy Ruffydd yn ferch i Lewis Jones ac fe briododd â Llwyd ap Iwan, mab y Parch. Michael D. Jones ac Anne Jones, ar 11 Mehefin 1891. Mae hi`n ymddiheuro am beidio ag ysgrifennu ynghynt, ond mae hi wedi bod yn brysur yn rhoi trefn ar y cartref newydd. Dywed fod y Parchedig Abraham Matthews a`i wraig wedi galw i`w gweld. Roeddynt wedi dod ag anrheg priodas iddynt, sef `down quilt` . Mae hi`n diolch am y llythyr a dderbyniodd yn ddiweddar. Esbonia nad ydynt wedi dechrau ffermio eto; mae Llwyd yn sôn am ddechrau trin y tir ymhen pythefnos. Mae llawer o`r ffermwyr cyfagos wedi gorffen trin eu tir yn barod, ond gan fod Llwyd yn gorfod mynd oddi cartref i lefelu i eraill yn barhaus, maent ar ei hôl hi. Dywed fod y tywydd wedi bod yn wlyb iawn a bod pob man yn anghysurus. Ychwanega ei bod yn cofio ei mam [Mrs Ellen Jones] yn dweud lawer tro mor anghysurus oedd popeth pan ddaeth i`r Wladfa gyntaf.]
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
0/2/1895
Llanberis
Eco'r Wyddfa Mawrth 1982
...llythyr oddiwrth Mr Gwynfor Jones [am] llyn Padarn y rhewi ym mis Chwefror 1895. Yn ôl y llythyr bu cannoedd o bobl yn sglefrio ar y ddau lynPadarn a Pheris ac aeth Mr RC Williams, Garreg Wen. Nant Peris o un pen y llyn i'r llall ac yn ôl gyda throl a cheffyl. Yn sicr, yn ôl y llythyr bur ardalwyr yn sglefrio ar y llyn o leiaf o Chwefror 17 tan Fawrth 3.
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
0/2/1895
Llanberis
Eco'r Wyddfa Mawrth 1982 (Les Larsen)
...llythyr oddiwrth Mr Gwynfor Jones [am] llyn Padarn y rhewi ym mis Chwefror 1895. Yn ôl y llythyr bu cannoedd o bobl yn sglefrio ar y ddau lynPadarn a Pheris ac aeth Mr RC Williams, Garreg Wen. Nant Peris o un pen y llyn i'r llall ac yn ôl gyda throl a cheffyl. Yn sicr, yn ôl y llythyr bur ardalwyr yn sglefrio ar y llyn o leiaf o Chwefror 17 tan Fawrth 3.
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr: natur
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --
21/2/1896
Moelfra, Aberdaron
Dyddiadur William Jones, Moelfra, Aberdaron (drwy garedigrwydd Mrs W Miners a Miss D Roberts)
Cael llythyr oddiwrth R.Jones Bryngwydyn ynghylch y Defaid Mewnbynnwyd gan Brenda Jones
Geiriau Allweddol:
Cyfrannwr:
Cyf. Gwynt:
Nerth.Gwynt :
Glawiad : -999
Is Tym : -999
Uch Tym: -999
Safle grid: --

CANLLAWIAU CHWILIO:

Dyma enghreifftiau o’r codau (“Bwleaidd”) i’w defnyddio wrth chwilio’r Tywyddiadur:

Y chwiliad symlaf yw gair ar ei ben ei hun (ee wennol), neu dau air wedi eu gwahanu gan A, NEU neu DIM (ee. wennol NEU gwennol)

Ond i chwilio ar draws y meysydd:

Rhowch + o flaen pob maes/elfen o’ch chwiliad a : (colon) ar ei ôl..

Dynodir dyddiadau fel diwrnod, mis, blwyddyn (dd/mm/bb)

Ee. I godi pob cofnod sy’n cynnwys Faenol ym mis Ionawr 1877:

+lle:Faenol +mm/bb:1/1877

Dyma ychydig o engreifftiau eraill:

+nodiadau:llosgfynydd +bb:1815

+ffynhonnell:Edwards +nodiadau:moch

+nodiadau:wartheg +nodiadau:ffridd

Mwy yn fan hyn:

Apache Lucene - Query Parser Syntax



Apache Lucene - Query Parser Syntax