Y Tywyddiadur

Dydd llun. Diwrnod lled oer ac yn bwrw ambell gawod oer. Fi yn mynd i Ffair Bwllheli ac yn dyfod adref erbyn unarddeg o’r Gloch y nos. yn cael gwlaw trwm. Siani wedi bod a phwn o Haidd yn y Felin isa yn ei Falu. Yr Helm Wenith i fewn

Dydd Mawrth. Diwrnod budr oer ac eira mawr hyd bennau yr mynyddau [sic.] Ffair y Mhenmorfa [sic.] Fi yn cyflogi dau o’r Gweision cyn iddyn fynd i’r Ffair. Yn Cyflogi y gwas arall yn y Ffair

Dydd Mercher Diwrnod teg sych. Mr.Richd.Williams Twrna o Gaernarvon a Mr.Roberts Caeathro a Mab Graianog yn dwad yma cyn imi godi o fy ngwelu [sic.gwely], ac yn yfed Pottel [sic.potel] o Gin rhyngom ein pedwar

Dydd iau. Diwrnod teg distaw claiar. Will Sion a Dic yn carrio Gwair o Gaegoronw i’r Beudy newydd. Fi yn gosod Ty y Caeglâs i Sion Jones, Pantllwyd iw drwsio am bumswllt ar hugain.

Dydd Gwener. Diwrnod sych lled oer. W.Williams yn mynd a Chlwydaid o Geirch i’r Odyn. Neli y Forwyn yn ymadael. Will Sion a Dic yn hel Cerrig yn Cae’r Hendra. Fi yn mynd i Dremadoc i’r Farchnad Y Forwyn newydd yn dwad i’w lle

Dydd Sadwrn Diwrnod sych teg. Wil Sion a Dic yn carrio Gwair o Gaegoronw i’r Beudy newydd. W Williams yn Cau yn y Morfa. Harri Edward yn gorphen dyrnu’r Gwenith.

Dydd Sul. Diwrnod clir teg

Dydd llun Diwrnod sych oer. Y Meibion yn y Reiniog yn lladd mawn Fi wedi bod yn Dremadoc. Sion William mab Merthyr yn dwad yma gyda’r nos ac yn cysgu yma

Dydd Mawrth. Diwrnod sych oer. Yn troi y pedwar Eidion i’r Morfa ucha i borfa. Yn nithio ac yn dechreu puro’r gwenith  Mr.Owen Aberglâslyn yma yn nol ei wnn [sic. wn, gwn], a’r Cwn yn aros yma ar ei ôl o. Fi yn saethu llygoden yn y Sgubor. Hugh Griffith Ynuspandy  [sic. Ynyspandy], Cigydd yn danfon pen llo yma. Yn troi y Buchod i’r Borfa

Dydd Mercher. Diwrnod sych oer. Y Ddau Will yn mynd i Gaegoronw i ddechreu lladd mawn. y lleill yn gorphen puro’r Gwenith. Harry Edward yn ymadael. Y Gwartheg Hespion yn mynd i Hafod y budredd

Dydd iau. Diwrnod oerllyd ac yn bwrw ambell gawod oer. Y ddau Will yn caegoronw yn lladd mawn. Fi wedi bod yn Pwllheli yn y Correcsiwn, yn ymdroi peth yn Criccieth gartref erbyn deg

Dydd Gwener Diwrnod gwyntog oerllyd iawn ac yn bwrw eirwlaw oer yn y Prydnhawn. Y ddau Will yn gorphen lladd mawn yn Caegoronw  Cwn Mr.Williams y Twrna yn dwad i’r Foelddu ar ol Llwynog, ac yn ei ladd yn naear Pantllwynderw . Fi yn mynd i Dremadoc i’r Farchnad

Dydd Sadwrn Diwrnod cawodog oerllyd ac eira mawr hyd bennau’r mynyddau [sic.] y gwres fesurydd (Thermometer) cyn ised a 49 o raddau [9.4C ?]. Cawodydd trymion o Genllysg yn cuddio’r ddaear yn y Prydnhawn. Fi efo’r Meibion yn rhoi carreg i ddal derbyniad clic_^ed [sic.] llidiart adwy’r ffordd Dic wedi bod a Jack yn yr efail. Yn gyrru’r lloia allan gyntaf eleni  Harri Edward Hendrasela yma yn settlio [sic, setlo] ei gyfri am ddyrnu a gweithio wrth y dydd.

Dydd Sul. Diwrnod oer ac eira mawr, yn isel hyd y mynyddau [sic.] oerach heddyw na doe[sic.]

Dydd llun Diwrnod lled glaiar wedi bwrw cawodydd rai. Will Sion a Dic yn dechreu carrio Mawn o Gaegoronw. Fi efo W.Williams yn gwneud darn o glawdd yn yr adwy sydd yn mynd i Forfa trwyn y Garreg. Un o’r Heffrod wedi dwad a Llô ar ben y Caeglâs

Dydd Mawrth. Diwrnod sych lled oer. Y ddau Wil wedi mynd i’r Felin i Silio. Dic wedi mynd i Benamser i nol hanner Hobad o Frâg. Denbi wedi dwad ac ebolas bâch...

Dydd MercherDiwrnod sych lled fwll cymylog. Wm.Owen Cwm mawr yma yn yspaddu’r Ebol, ac yn lladd y Mochyn  Dic a Wil yn carrio mawn o Gaegoronw. Yr Heffer wedi dwad a Llô. Yn darllaw [bragu] diod fain. Yn prynu chwech o gywion ieir am ddau swllt a dau am swllt

Dydd iau. y Derchafael [sic. Dyrchafael] Diwrnod sych oer. Fi efo’r Meibion yn torchi defaid barus [sic. Rhoddid torch o wellt, rhwymyn, rheffyn i glymu dau anifail wrth ei gilydd olygai na fedrai y rhain byth neidio clawdd na stwffio drwy fwlch mewn gwrych neu wal tra yn sownd yn ei gilydd. 
Term arall, mwy adnabyddus y pen yma ydy rhoi 'carchar' ar ddafad = clymu y droed flaen , efo bwlch o ryw droedfedd, yn sownd yn y droed ôl (h.y y ddwy chwith neu y ddwy dde) i'w stopio rhag crwydro. Gellid rhoi carchar ar ddwy ddafad i'r un pwrpas neu ddau fyharan i'w stopio rhag cwffio] oedd yn dwad i’r caea, Fi yn torri’r Mochyn, a’r Merched yn ei hallty [sic. halltu]. Fy Ewythr. Owen Edwards Tyddynygwynt yma yn gorphen talu ei Ardreth

Dydd Gwener. Diwrnod dwl claiar tebig [sic.] i wlaw. Wil a Dic yn carrio mawn o Gaegoronw. Wil Williams yn chwalu’r hen Hoewal. Lewis Thomas Cae’r Ferch yma. Fi yn mynd i Dremadoc i’r Farchnad. Elizabeth Williams Carleg y Ty yma yn mynd a Thelaid o Wenith i ffwrdd

Dydd Sadwrn. Diwrnod teg mwll iawn.tebig [sic. tebyg] i Daranu, Dic wedi bod a Captan yn yr Efail, ac yn mynd ar ol dwad adref i garrio mawn o Gaegoronw. Mr.Owen Aberglâslyn yma. Yr Heffer wedi dwad a llo. Lowry Owen Hendragwenllian yma. Robt.Griffith y Saer yma Fi efo Wil Williams yn cau bwlch yn clawdd y Mynudd [sic.] tu ucha i Gorlan Panthir. 

Dydd Sul. Diwrnod dwl mwll a gwlaw trwm claiar yn y Prydnhawn. Dic yn mynd a’r Ceffyl i gyfarfod fy Mam oedd wedi mynd i Gapel Tremadoc i Bregeth.

Dydd llun. Diwrnod dwl mwll ac yn bwrw gwlaw mân yn y boreu. Will Williams yn chwalu Beudy’r hendra, y ddau arall yn gorphen carrio mawn o Gaegoronw. Nai Mr.Williams Towyn yma’n bwyta ei giniaw

Dydd Mawrth. Diwrnod lled ddwl claiar ac yn bwrw ‘chydig yn y Prydnhawn. Fi yn mynd i Aberglaslyn erbyn wyth o’r gloch y boreu at Mr Owen i bysgota i Lyn Dinas. Y fo yn dal pump, fina heb ddal yr un  Wil Williams yn dechreu tynu [sic.] cerrig o Feudy’r hendra at y Houwel [sic. Hoewal] y ddau arall yn mynd i gaegoronw i hel cerrig, ac yn y Prydnhawn yn dechreu palu thwng bytatws [sic.] yn y Bryncôch. Y Buchod yn mynd i’r Morfa.

Dydd Mawrth. Diwrnod lled ddwl claiar ac yn bwrw ‘chydig yn y Prydnhawn. Fi yn mynd i Aberglaslyn erbyn wyth o’r gloch y boreu at Mr Owen i bysgota i Lyn Dinas. Y fo yn dal pump, fina heb ddal yr un  Wil Williams yn dechreu tynu [sic.] cerrig o Feudy’r hendra at y Houwel y ddau arall yn mynd i gaegoronw i hel cerrig, ac yn y Prydnhawn yn dechreu palu thwng bytatws [sic.] yn y Bryncôch. Y Buchod yn mynd i’r Morfa.

Dydd iau. Diwrnod teg claiar. Robt.Sion Hendrahowel yn dwad yma i ddechreu gwneud yr Houwel [sic.hoewal]. Robt.Griffith y Saer Coed yn dwad yma, y lleill yn palu rhwng y bytatws yn y Bryncoch